Ndonëse koha, ligj prej ligjeve të Allahut, është faktori më me rëndësi në jetën e njeriut ngase ajo shënon lindjen, rininë, pjekurinë, pleqërinë e më në fund edhe vdekjen e njeriut, megjithatë, ajo në praktikën dhe traditat e njerëzve, shfrytëzohet e demonstrohet në forma e mënyra të ndryshme, të lejuara e të ndaluara, normale e ekstravagante.

Kulminacioni i tërë kësaj sikur arrihet me festimin e „Vitit të Ri”, festës që festohet më së shumti në botë por që është shume konfuze dhe e paqartë në të njëjtën kohë. Sa është irracional dhe, kushtimisht, banal, sfondi i saj po aq edhe filozofitë e saja janë asgjë më shumë se sa besëtytni dhe bindje të kota. Nga mite pagane është shndërruar në festë fetare. Nga ide heretike fetare në traditë vjetore fetare. Nga injorancë në injorancë të kombinuar… Me një fjalë, këto festa më së paku kanë të bëjnë me fe, e krishtere apo çifute qe ajo.
Në këtë artikull modest tërë atë që kemi dashur ta bëjmë ka qenëe vetëdijesimi i muslimanit karshi identiteteve të huaja dhe të pavlera, dhe atë duke ia ofruar një demantim përkatës të çdo besëtytnie të këtyre festave me sqarime dhe alternativa islame përkatëse. Allahu më pastë bekuar për sukses!

Prejardhja e Vitit të Ri

Kjo festë, edhe në kontinentin tonë por edhe në Azi e thuaj edhe në tërë botën ka prejardhje pagane dhe nuk ka të bëjë me asnjë fe. Prejardhja e saj pagane e ka burimin në Babiloni, Azi. Babilonasit paganë, 4000 vjet para, e festonin ndërrimin e viteve në ditën e Pranverës, kur Hëna ishte e plotë, kur nata e dita janë të barabarta, kur natyra rilindë mbas dimrit të gjatë…Në Evropë, në gjithë hemisferën perëndimore edhe përtej Atlantikut, kjo festë pagane e ka prejardhjen nga Roma antike pagane, para 2000 vjetëve…([1]).

Pazarllëk datash

Çështja e datave përkitazi me këto festa vërtet është konfuze. Qysh në fillim do të hasesh në kundërthënie datash me një diferencë kohore, jo edhe të vogël, gjë që automatikisht të bën të kesh rezerva ndaj këtyre festave. Datat e festimit të Vitit të Ri, që natyrisht lidhen edhe për filozofinë e festimit, janë te ndryshme, dhe që definitivisht, përfundojnë me faktin se 1 janari nuk ka të bëjë me ndonjë filozofi fetare të pranuar. Kështu, Viti i Ri, tek popuj edhe vende të ndryshme ka data të ndryshme. Në Kinë nis zakonisht mes gjysmës së janarit dhe gjysmës së shkurtit dhe zgjat pesëmbëdhjetë ditë.
Në Japoni zhvillohen më 1 janar, ashtu si edhe në vendet e Perëndimit. Viti vietnamez është quajtur “Tet Nguyen Dan”, dhe dita e ndërrimit të viteve me njëri-tjetrin zakonisht bie mes 21 janarit dhe 19 shkurtit.
Në Kamboxhia njerëzit përdorin kalendarin indian për të llogaritur filimin e vitit të ri. Sipas kalendarit gregorian, ai fillon më 12, 13 ose 14 prill dhe zgjat për tri ditë. Festimi i Vitit të Ri në vendet e Indisë është i ndryshëm në varësi të vendndodhjes gjeografike të këtyre popujve. Në Indi jetojë disa popuj, por ata kanë tradita të ndryshme. Për shembull, indianët e pjesës perëndimore e festojnë ndërrimin e viteve në fund të tetorit, në të njëjtën kohë me Festivalin indian të Divalit([2]).
Tek Hunezët, festa më e rëndësishme është festimi i Vitit të Ri diellor. Ky festim quhet Urosh dhe dita e parë e Vitit të Ri bie më 21 Mars([3]).
Keltët e lashtë, që banonin në Britani të Madhe, Irlandë e Francë, festonin fillimin e Vitit të Ri më 1 nëntor, ditë në të cilën festohej fundi i stinës së nxehtë dhe fillimi i stinës së errësirës e të ftohtit([4]).
Një (1) Janari kishte filluar të shënohet si ditë e parë e vitit nga romakët më 153 para erës sonë ([5]) dhe nga viti 1752, gjegjësisht më 1 janari të atij viti, pas konsultimeve që ishin bëre në Angli.

Përse paganët festonin këtë festë?

Paganët festonin këtë festë me një bindje, gjykuar sipas Islamit, shumë të gabuar. Popujt paganë evropianë besonin se kur ditët shkurtoheshin, e dita më e shkurtër bie me 21 ose me 22 dhjetor, ata mendonin se Dielli-zoti është sëmurë dhe porsa dita fillon të zgjatët ata gëzoheshin dhe festonin, duke besuar se Dielli-zoti i tyre po shërohet, po forcohet dhe vera po afrohet! Ky besim i verbër pagan ishte i përhapur ndër popujt evropianë, por që ka prejardhje nga egjyptasit e lashtë paganë, të cilët e adhuronin hyun pagan Ra, hyu i agrikulturës, por që vjen nga besim pagan iranian i Mithras, hyu pagan kushtuar Diellit të pamposhtur…!([6])

Filozofia e Vitit të Ri, në mes irracionales dhe besëtytnisë

Atmosfera e festimit të kësaj feste është atmosferë injorance e besëtytnish. Nga përshtypjet, në formë definicionesh, që japin kremtuesit e kësaj feste, del në pah se Viti i Ri është festë me argëtim, shoqërim, ngritje të dollive, tryezave të begatshme([7]), me një fjalë, festë që mundohet ta bëjë njeriun ta harrojë vetveten e vet, ta harroje realitetin, dhe ashtu i dehur, për pak çaste të “dëfrehet” e të argëtohet.
Megjithatë, festa nuk është e zhveshur edhe nga filozofi, besime, bindje e besëtytni, që të bëjnë të kuptosh se vërtetë ke të bësh me diç të pakuptimtë. Përveç asaj që përmendëm nga paganët, këtu do të kemi rastin të njihemi edhe me besëtytni tjera të popujve tjerë përkitazi me festimin e kësaj feste.
- Te kinezët, ekziston besëtytnia se mu para ndërrimit të mot moteve, në emër të largimit të çdo gjëje që është e vjetër, në mënyrë detale duhet pastrohet banesa dhe shtëpia, ndërsa, nëpër rrugët e të gjitha qyteteve organizohen ceremonialet madhështore, ku në parakalimet e gjata përplot me njerëz, dominon marshimi i dragonjve të improvizuara nga letra si simbole të fuqisë dhe suksesit([8]). Familjet mblidhen për festë në mbrëmjen e Vitit të Ri dhe qëndrojnë deri vonë në mëngjes, duke besuar se në këtë mënyrë do të zgjasin jetën e tyre. Kinezët besojnë se shpirtrat e këqij enden natën e Vitit të Ri, ndaj i lënë ata jashtë shtëpive të tyre, duke ndezur drita, të cilat i mbajnë ata larg. Për këtë arsye veshin me letër muret dhe dritaret e shtëpive të tyre për t’i mbajtur larg këta shpirtra([9]).
Ndonëse Kina është shteti me popullsinë më të madhe në botë, ajo po kështu kryeson edhe listën e vendeve me pabesimtarët më të shumtë. Thuhet se statistikat e atyre që fare nuk besojnë janë 90% e popullsisë së përgjithshme, dhe, nëse merret parasysh kjo gjendje, nuk ka vend për tu çuditur për këto besëtytni e besime të kota që burojnë nga atje. Tek ne muslimanët sa janë të pakuptimtë dragonjtë po aq është e pakuptimtë edhe qëndrimi natën me këto arsye. Nata tek ne zakonisht cilësohet si mejdan i adhurimit të të devotshmëve derisa zgjimi pa arsye ose me dolli e manifestime të këtyre natyrave konsiderohet si gjest që në vend se ta largojë djallin, ai e tërheq edhe më. Ne nuk largojmë djajtë me drita e letra apo një herë gjatë vitit, ne i largojmë ata nga shtëpitë tona për çdo ditë dhe atë me këndim të Kur’anit. A nuk ka thënë Muhammedi, alejhi’s selam: Djalli ikën nga shtëpia në të cilën këndohet kaptina el-Bekare”. ([10])
- Në Japoni kjo festë kremtohet me tryeza të begatshme përplot me specialitete të radha tradicionale, e në mesnatën e ndërrimit të mot moteve jehojnë 108 të rëna të kambanave nga të gjitha tempujt budist anë e kënd vendit. Simbolika e 108, nënkupton si vërejtje dhe porosi për largimin e 108 mëkateve të mundshme të njeriut në jetë([11]). Japonezët zhvillojnë edhe një lloj besimi të quajtur “Shinto”. Për ditë më të lumtura dhe fat të mirë ata varin jashtë derës së shtëpisë së tyre një litar të thurur me kashtë, pasi besojnë se i mban larg shpirtrat e këqinj. Japonezët qeshin sa më tepër në çastet që viti i ri fillon, pasi në këtë mënyrë do të kenë fat gjatë gjithë vitit([12]).
Muslimani karshi këtyre bindjeve përdor arsenalin e tij islamik ku fuqia bërthamore-nukleare e besimit të tij zhdukë nga faqja e dheut këto besëtytni. Ai beson se njeriu gjatë vitit mund të bëjë me mijëra mëkate dhe se zgjidhja e parë dhe e fundit për të shpëtuar prej tyre është vetëm pendimi. Ai përherë përkujton thirrjen e Zotit të vet:
Thuaj: “O robërit e Mi, të cilët e keni ngarkuar me shumë gabime veten tuaj, mos e humbni shpresën ndaj mëshirës së All-llahut, pse vërtetë All-llahu i falë të gjitha mëkatet, Ai është që shumë falë dhe është mëshirues!”. ([13])
Në anën tjetër, ai beson se largimi nga shpirtrat e këqij, nuk bëhet nëpërmjet këtyre simboleve, jo, ato për muslimanin paraqesin rrezik permanent për besim të tij dhe konsiderohen si mjete që djalli vë në kurth njeriun me to. Ne besojmë se e mira vjen prej Allahut si shpërblim ndërsa e keqja vjen si sprovë apo ndëshkim. Allahu ka thënë:
“…thuaju: “ Më tregoni pra, për ata që i adhuroni, pos Allahut, nëse Allahu më godit mua me ndonjë të keqe, a munden ta largojnë ata atë te keqe, ose,nëse Allahu dëshiron ndonjë të mirë ndaj meje, a munden ta pengojnë ata të mirën e Tij?”. Thuaju: “Mua më mjafton Allahu. Vetëm atij i mbështeten të mbështeturit”. ([14])
Mu për këtë, bartja e hajmalive, varja e patkonjve në dyer, rruazat kundër mësyshit, e gjërat e ngjashme, cilësohen mëkate të mëdha. Muhammedi, alejhi’s selam ka thënë:
“Kush mban hajmali, Allahu mos ia plotësoftë atij (atë që e dëshiron nga shërimi apo mbrojtja), ndërsa në transmetim tjetër thotë: kush mban hajmalinë ka bërë shirk”.([15])
“Kush mban diçka (nga hajmalitë ose tjetër gjë me qëllim shërimi ose mbrojtje nga të këqijat) lihet në mbështetjen e saj”. ([16])
Imam Ahmedi transmeton se Muhammedi, alejhi’s selam ia kishte parë në dorë një njeriu një pe të lidhur. Për çfarë e mban këtë?-e pyeti. Të më ruaj nga të ligat- u përgjigj. Largoje atë ngase ajo vetëm të këqijat t’i shton, dhe, nëse ti vdes me atë në dore, nuk do të shpëtosh kurrë”.
- Tek populli çifut festohet sepse ajo edhe me mësime religjioze konsiderohet si festë shpirtërore me të cilën shënohet përvjetori i fillimit të krijimit të Botës([17]).
Nëse janari është muaji i parë i vitit kjo nuk do të thotë, assesi, se në këtë muaj Allahu e krijoi botën. Ne dimë vetëm faktin se Allahu është Ai qe ka caktuar rrjedhën kohore dhe ka porositur që t’ia kemi friken Atij, ta shfrytëzojmë këtë kohë në të mirë tonën dhe të marrim mësim nga kalimi i saj se kjo botë është e përkohshme.
- Tradita kubane për natën e ndërrimit të mot moteve praktikon ngrënien e 12 sardeleve të një lloji peshku. Besohet se kjo ndikon në rritjen e fatit dhe lumturisë gjatë 12 muajve të vitit të ri pasues.
Lumturia nuk është diç që blihet me para, pihet me gotë apo hahet me thikë e pirun. Nëse kjo ngrënie do të ndikonte mirë për shëndet, kjo nuk përcakton që edhe lumturia të vijë prej saj. Sa njeriu hanë ushqim të mirë e nuk është i lumtur dhe sa i varfëri hanë ushqim të dobët e është i lumtur!
- Në Filipine është tejet e rëndësishme që në tavolinën festive familjare gjatë pritjes së Vitit të Ri , të sigurohet sa më shumë llojllojshmëri ushqimesh. Me këtë akt besohet se viti që vjen do të jetë aq i pasur dhe i begatshëm sa është e pasur vetë sofra festive e asaj mbrëmjeje.
Për muslimanin “mastrafi” (shpenzimet e tepërta) nuk preferohen kurrë. Edhe në festë edhe jashtë saj ne mbajmë atë vijën mesatare duke iu përmbajtur fjalës së Allahut:
O bijtë e Ademit, vishuni bukur për çdo namaz (lutje), hani dhe pini e mos e teproni, pse Ai (All-llahu) nuk i do ata që e teprojnë (shkapërderdhin)”. ([18])
- Në traditën e popujve gati të të gjithë botës fëmijët e lindur më 1 janar konsiderohen si fëmijë më fatlum në botë.
Një gjë e tillë është marrëzi të thuhet. Nuk ka datë të caktuar që nëse njeriu lind në të është i lumtur. Dukuritë natyrore, duke përfshirë këtu edhe llogaritjen kohore, pra ditët, nuk kanë të bëjnë me njerëzit aspak. Muhammedi, alejhi’s selam, siç transmetojnë Buhariu dhe Muslimi, ka thënë përkitazi me nxënien e diellit gjatë vdekjes së birit të tij:
“Më të vërtetë Dielli dhe Hëna janë dy prej argumenteve të All-llahut (të fuqisë së Tij) dhe ato nuk e humbin dritën për shkak vdekjes së ndonjë personi as për shkak gjallërimit të tij dhe kur të ndodhë kjo faluni dhe lutëni All-llahun (me frikërespekt) deri sa të largohet ajo qe ju ka ndodhë”.
Mirëpo, në Islam, ka ditë të caktuara, që nëse vdes njeriu në to, shpresohet t’i lirohet barra e mekëtave, siç është dita e xhuma. Pejgamberi, alejhi’s selam, ka thënë:
“Secili musliman që vdes ditën apo natën e xhuma, All-llahu do ta mbron nga sprova e varrit”. ([19]).
Megjithatë këtu nuk bëhet fjale për asnjë besëtytni. Dita e xhuma për muslimanët, me citat fetar, është ditë feste, dhe përveç kësaj ka edhe një mori specifikash tjera, që e bëjnë të denjë për një veçim të tillë.
(- Puthja në mesnatë nuk është vetëm shprehje e momentit euforik të kremtes, por ajo shpreh edhe konfirmimin e bekimit të miqësisë dhe të afërsisë me atë person, edhe gjatë 12 muajve të vitit që po na vjen.
Kjo është vërtet qesharake. Nga vet teksti tregohet qartë se atmosfera festive është e shthurur, e pakontrolluar dhe e përzier burra e gra. Neve muslimanëve festimet e tilla na janë ndaluar. Ne jetojmë me realitetin. Nëse adhurimi i tepërt dhe jashtë normales së paraparë nga feja është ndaluar atëherë si të mos ndalohet kremtimi i tillë. Nga këtu zbehen edhe më teoritë famëkeqe të atyre që thërrasin në transparencë, liri për djemtë e vajzat që të dëfrehen e argëtohen së bashku, vallëzime festive me gruan e shokut dhe anasjelltas, dhe del në pah se pikërisht këto janë themeli i të këqijave vijuese-pasojë e këtyre festimeve. Neve në Islam, nga frika e rënies në situata të palakmuara, paraprakisht na është bërë me dije se njeriu, qoftë edhe i devotshëm, ndien nevoje për një dëfrim dhe zbavitje, dhe për të mos rënë në atë çfarë e quan autorja e punimit “shprehje e momentit euforik të kremtes”, na është ndaluar përzierja burra-gra edhe në faltore e lëre më jashtë tyre. Le ta quajnë këtë si të duan por kjo është e vemja metodë që ka funksionuar dhe atë gjatë tërë historisë pas shpalljes së fesë islame.
- Njeriu i parë i cili do t’ju hyj në shtëpi pas mesnate, besohej se, ai gjatë tërë vitit pasues do të jetë një person fatsjellës për ju dhe besnikërisht mund të mbështeteni në të te, e posaçërisht nëse ky person është mashkull, trupgjatë dhe zeshkan.
Fati është i përcaktuar nga Allahu qysh kur je në barkun e nënës dhe, bindja se njeriu i pashëm, shtatlartë, trim, të sjell të mira është besëtytni dhe bindje e periudhës paraislame. Arabët e periudhës paraislame mendonin gjëra të ngjashme. Nëse gruaja do të kryente marrëdhënie me ndonjë burrë të përshkruar me trimëri, guximëri, e tipare tjera, edhe fëmija do të lindte i tillë. Këtu dua të them se njerëzit në Islam nuk vlerësohen në baze të tipareve të jashtme por të brendshme. Pejgamberi, alejhi’s selam ka thënë:
“Është e vërtetë që Allahu nuk shikon trupat e tuaj e as format tuaja, por shikon në zemrat tuaja” ([20]).
- Të gjitha portofolat e juaja që i dispononi, atë mbrëmje mos i lini të zbrazëta, por i mbushni me monedha, sepse kështu besohet se viti i ardhshëm do t’ju përcjelli me shumë begati dhe pasuri financiare([21]).
Kjo është marrëzi e shkuar marrëzisë. Po nuk punove nuk do të kesh asgjë. Këtë më së miri na e ka mësuar praktika e pejgamberëve, alejhimu’s selam, të cilët punonin për ta fituar kafshatën e gojës. Davudi, alejhi’s selam punonte si farkëtar ndërsa Zekerijaja, alejhi’s selam si zdrukthëtar. Mbështetja në gjëra të tilla është më shumë çmenduri se sa realitet. Omeri, Allahu qoftë i kënaqur me të, kishte përbuzur qëndrimet e disa asketëve, të cilët nuk punonin por lypnin. Ai iu kishte përmendur shembullin e një are që për të sjellë bereqet duhet mbjellur, kujdesur dhe mbështetur, përfundimisht, në Allahun e Madhëruar.
- Në Kore, dita e parë e hënës së re është quajtur “Sol-nal”. Kjo do të thotë bashkim i familjeve dhe përgatitje për vitin e ri. Të gjithë vishen me rroba të reja mëngjesin e ardhshëm, duke simbolizuar një nisje të mbarë të vitit dhe mblidhen të gjithë në shtëpinë e mashkullit më të vjetër të familjes. Ushqimet që përdoren në natën e ndërrimit të viteve përfshijnë edhe një tas me supë orizi. Koreanët besojnë se, duke ngrënë këtë supë jetës së tyre, u shtohet edhe një vit ekstra, e madje mosha e koreanëve llogaritet ditën e Vitit të Ri. Pikërisht këtë ditë secili prej tyre bëhet një vit më i madh.
Ndonëse ushqimi mund të ndikojë në shëndetin dhe vitalitetin e trupit të njeriut, ai, asnjëherë, nuk mund të bëjë zgjatjen e jetës. Jeta është e caktuar prej Allahut, dhe ajo as nuk vie më herët dhe as nuk shtyhet për më vonë kur të vie momenti i vdekjes. Allahu ka thënë:
Çdo popull (që përgënjeshtroi pejgamberët) ka afatin e vet, e kur t’u vijë afati tyre, ai nuk mund të shtyhet për asnjë moment, e as të përngutet më parë”. ([22])
- Viti vietnamez është quajtur “Tet Nguyen Dan”. Një vietnamez i zakonshëm beson se personi i parë që do të hyjë në shtëpi natën e Vitit të Ri mund të sjellë fat, ose jo, për atë familje ku ai shkon. Po kështu vietnamezët besojnë se në çdo shtëpi ka një engjëll, i cili për Vitin e Ri shkon te Zoti dhe i tregon për sjelljet e mira apo të këqija të secilit prej anëtarëve vitin e shkuar. Vietnamezët e vjetër besojnë se ky engjëll udhëton në kurrizin e një peshku të quajtur karp, ndaj dhe për këtë arsye një pjesë e tyre blejnë një karp të gjallë dhe e lënë atë të lirë natën e Vitit të Ri në një lumë.
Në Islam, me citate të vërteta, është vërtetuar frekuentimi i engjëjve në shtëpitë tona dhe atë me një mision të rëndësishëm. Thotë Allahu:
Ai (njeri) ka përcjellës një pas një, para tij dhe prapa tij, që me urdhrin e All-llahut e ruajnë atë. All-llahu nuk e prish gjendjen e një populli (nuk ua largon të mirat) përderisa ata ta ndryshojnë veten e tyre. Po, kur All-llahu vendos ta ndëshkojë një popull, atë nuk ka kush që ta zbrapsë. Ata, (njerëzit) nuk kanë mbrojtës tjetër pos Tij”. ([23])
Thotë Pejgamberi, alejhi’s selam:
Melaiket ndërrohen; ka melaike të natës dhe melaike të ditës, që bashkohen në namazin e sabahut dhe atë të ikindisë. Ata që ishin tek ju ngritën dhe i pyet Allahu, duke qenë se Ai nuk ka nevojë për këtë ngase e di,: Si u ndatë nga robërit e Mi? I lamë duke u falur dhe i gjetëm duke u falur- përgjigjen”. ([24])
Por, Melaket nuk përshkruhen në atë formë. Tek ne, melaiket janë krijesa prej dritës, pa gjini, adhurojnë vazhdimisht Allahun dhe kurrë nuk e kundërshtojnë.
- Në Kamboxhia njerëzit i pastrojnë dhe i zbukurojnë shtëpitë e tyre për t’i uruar mirëseardhjen Shpirtit të Vitit të Ri “Tevada Chhnam Thmey”, i cili besohet se në këto ditë zbret në tokë. Një statujë e Budës vendoset në altar, ku ka gjithashtu edhe shumë lule, qirinj, ushqime, pije si dhe banane me anë të të cilave janë formuar figura të ndryshme. Një ditë pas Vitit të Ri, njerëzit vizitojnë manastirin e vendit të tyre dhe u ofrojnë ushqime murgjve. Ditën e tretë statuja e Budës dhe manastiret pastrohen([25]).
Buda asnjëherë nuk ka pretenduar hyjnizim të vetvetes. Ai madje as që ka themeluar ndonjë fe. I tërë misioni i tij ka qenë vetëm moral për tu formuar më pas, pas vdekjes së tij, si fe. Nga vet përshkrimi i kësaj atmosfere festive, muslimani fiton përshtypjen e sakte se kjo është idhujtari, adhurim i njerëzve, këto janë forma të kota adhurimi, mënyrë e pakuptimte e festimit…Musliman i ka mësuar se njeriu kushdo që të jetë ai nuk mund të përshkruhet me hyjnizim. Sa shumë e kemi dashur dhe e duam Muhammedin, alejhi’s selam por asnjëherë nuk i kemi dhënë atribute të tilla. Madje ai vet urrente gjërat e tilla. Ai, siç e kishte urdhëruar Kur’ani, kishte deklaruar:
Thuaj: “Unë jam vetëm njeri, sikurse edhe ju, mua më shpallet se vetëm një Zot është Zoti juaj, e kush është që e shpreson takimin e Zotit të vet, le të bëjë vepër të mirë, e në adhurimin ndaj Zotit të tij të mos e përziejë askë”. ([26]),
Thuaj: “Unë jam vetëm njeri sikurse edhe ju, mua më shpallet se Zoti juaj është vetëm Zoti Një, pra drejtonju Atij dhe kërkoni falje prej Tij. Për idhujtarët është mjerim i madh”. ([27])
Buhariu transmeton nga Ibni Omeri:
Mos bëni me mua siç bën të krishterët me Isain, te birin e Merjemes, ngase unë jam rob. Thuani: Rob dhe i dërguar i Allahut”.

Origjina pagane e krishtlindjes

Edhe Kërshëndellat (festimi i lindjes së Isait, alejhis selam) kanë një larmi datash të papërputhura ndërmjet vete. Në shekujt e parë janë festuar me 6 janar ndërsa ceremonitë të cilat festohen në mes 21-31 dhjetor kanë të bëjnë me festen Mithro([28]), që siç do të shohim pak më poshtë është pagane dhe, sipas fesë, shumë banale. Edhe pse dita e saktë e lindjes së Isait, alejhi’s selam nuk dihet, kërshëndellat festohen, nga kisha perëndimore apo latine, dhe e cila i përmbahet kalendarit gregorian, më 25 dhjetor deri më 4 janar derisa kisha lindore, e cila i përmbahet kalendarit julian, feston më 6-19 Janar([29]).
Madje këto festa, edhe kështu të pasakta, siç kanë vërtetuar intelektual të krishterë, në vete ngërthejnë data të festimeve pagane e idhujtare. 6 Janarin, Egjiptasit e Lashtë e festonin si festë të shfaqjes dhe lindjes së perëndisë Oziris, përkatësisht, si ditë e fillimit të gjelbërimit të parë. Greket e lashtë këtë datë e festonin si ditë të lindjes së Dionizit, perëndisë së bimësisë dhe verës. 25 Dhjetorin persianët e lashtë e kremtonin si ditë të lindjes së Mitres, perëndi i dritës, kurse romakët e lashtë këtë ditë e kremtonin si ditë të lindjes së diellit të paepur([30]).
Kësaj, në formë ilustrimi shkencor, do t’ia bashkëngjitja një rezyme të një punimi shkencor të dy intelektualeve perëndimorë, William F. Dankenbring dhe John D. Keyser. Punimi titullohet: „Origjina pagane e krishtlindjes“ , dhe kjo është rezymeja e pikave më të rëndësishme të tij që neve na hyjnë në punë në këtë artikull:
• Shqyrtoni Biblën fund e krye, dhe nuk do të gjeni as një fjalë të vetme të krishtlindjes që festohet nga të krishterët. Madje kjo nuk përmendet as një herë të vetme.
• 25 Dhjetori feste pagane. 25 Dhjetori së pari qe përmendur në vitin 324 p.e.s. Nën perandorin romak Justinian [p.e.s. 527-565], kjo ditë u pranua si një festë zyrtare. Një festival i vjetër romak luajti një rol të rëndësishëm në zgjedhjen e kësaj ditë të veçantë. 25 Dhjetori në Romën e lashtë ka qenë Dies Natali Invictus/Ditë lindja e të Pamposhturit, dita e solsticit ([31]) dimëror dhe njëkohësisht, në Romë, dita e fundit e Saturnalisë e cila që prej kohësh kishte degjeneruar në një karnaval javor të shfrenuar… “.
• A ka lindur Krishti diku afër 25 dhjetorit? Sipas studimeve te bëra nga ekspertë të këtyre lëmive, të ndihmuara nga të dhënat e meteorologëve, kanë ardhur në përfundim se Isai, alejhi’s selam nuk ka lindur në dhjetor. Sipas Lukës: „Dhe ajo lindi djalin e saj të parëlindur, e mbështolli me pelena dhe e vendosi në një grazhd, sepse në han nuk kishte vend për ta. Tani në po atë krahinë ishin disa barinj që rrinin jashtë, në fusha, dhe natën ruanin kopenë e tyre.” ([32]) Meteorologët kane parashikuar se klima në Palestinë për 2000 vite me radhë shumë pak ka ndryshuar, dhe kështu, në kohën e krishtlindjes, Betlehemi është në acar, dhe në Tokën e Premtuar, në fusha, nuk mund të ketë qenë as një bagëti në atë temperaturë. Rreth kohës së krishtlindjeve në ditët tona, në Palestinë, kafshët dhe barinjtë janë të mbyllur [d.m.th. nuk ka kullosa]…” . Ndërsa kërkojmë kohën e saktë të lindjes së Jezusit, gjejmë se ai nuk ka lindur as afërsisht datës 25 dhjetor, të cilën bota e ka zgjedhur për ta “festuar” ditëlindjen e tij.
• Kisha, katër shekuj pas Isait, alejhi’s selam, inkorporoi ditëlindjen e zotit-diell në kalendarin e ashtuquajtur të krishterë (datën 25 dhjetor), dhe konvertoi “ditëlindjen” e tij në ditëlindjen e vetë Jezusit. Ajo që përfundimisht dhe pa dyshim kishte qenë pagane, tash u “pagëzua” dhe me anë të një akti magjik u transformua në diçka të krishtere.
• Pranimi formal i krishterimit nga Konstantini bëri që krishterimi si fe, jo vetëm të mos e luftonte paganizmin, por edhe ta adoptonte atë. Konstantini ndihmoi krishterimin, fizikisht nëse mund të thuhet kështu, por futi në të tradita e praktika pagane.
• Në fakt, të gjitha zakonet popullore dhe traditat që rrethojnë krishtlindjet qenë festuar në festivalet pagane, në mes të dimrit, mijëra vite përpara se të lindej Krishti. Mu kjo enciklopedi pranon: “Zakoni i djegies së cungut ka nisur me skandinavët e lashtë, të cilët njëherë e një kohë dogjën një cung të madh për nder të zotit të tyre, Tor. Pasi skandinavët u bënë të krishterë, ata e bënë cungun një pjesë të rëndësishme të ceremonisë së krishtlindjeve” .
Babadimri dhe miti i tij
Edhe Babadimri është më shumë legjendë e mit se sa histori e vërtetë. Përveç mitologjisë, bota e Babadimrit është përplot me paganizëm, idhujtari e të pavërteta.
Në aspektin gjuhësor, Baba Dimër ka domethënie të „lajmit“, (në frëngjisht „Noel“), “natë e shenjtë”, në gjermanisht, “rrotullimi i rrethit” e që do të thotë daljen e diellit në ditët e shkurta të dimrit, e cila vjen nga fjala anglo-saksone, e cila është marrë nga fjala “goel”. Kështu që fjala “Noel” është marrë më vonë me festimin e Vitit të Ri nga krishterët([33]). Pra, si fjalë, origjina e saj nuk është një term krishterë…([34]).
Skenat imagjinare të Babadimrit janë me skenarë paganë. Për shembull, besimi që babadimri hyn në shtëpi nëpërmjet oxhakut është zhvilluar nga një legjendë e vjetër skandinave. Skandinavët besonin që perëndesha Hertha shfaqej në vatër dhe sillte fat të mirë në shtëpi”.
Ende në shumë qarqe kulturore e shkencore ekziston bindja se babadimri origjinal ka qenë një peshkop me emrin Shën Nikolasi i Azisë së Vogël i shekullit të katërt, kjo në fakt s’është e vërtetë. Fjala “Nikolas” do të thotë: i fuqishmi, i forti. Traditat e një “zoti” që jepte dhurata nën një bredh, i paraprijnë peshkopit të Azisë së Vogël për mijëra vjet. Midis skandinavëve ka qenë zoti Odin apo Woden, i cili linte dhurata të posaçme gjatë sezonës së krishtlindjeve nën bredh, drurin e tij të shenjtë([35]).
Pra, shihet qartë se Babadimri sot është përfaqësues i një idhulli-zoti të rremë të skandinavëve.

Miti i Bredhit dhe esenca e tij

Bredhi, zakonisht, bëhet për qejf të fëmijëve, dhe nisur nga injoranca, ai mendohet si diç dekoruese e kësaj nate, edhe pse ai në vete bart një histori pagane. Bazuar edhe në disa të dhëna germanët e vjetër, të parët e gjermanëve të tanishëm, fuqishëm kanë besuar se druri i bredhit është mbrojtësi i natyrës dhe në vetë posedon “shpirtin e malit”, andaj, luftëtarët trima të asaj kohe, në mbrëmjen e ndërrimit të mot moteve, shkonin në mal dhe me rituale të caktuara, e bekonin dhe e lavdëronin këtë trung([36]).
Pema e krishtlindjeve, tash aq i rëndomtë në mjediset tona, ka qenë i zakonshëm në Romën pagane dhe Egjiptin pagan. Në Egjipt, ky ka qenë druri i palmës; në Romë, ky ka qenë bredhi – druri i palmës që paraqiste Mesinë pagane, si Bal-Temer; bredhi që i referohej atij si Bal-Berith. Nëna e Adonisit, zotit-diell dhe hyjnisë madhështore të ndërmjetshme, thuhet të ketë qenë shndërruar në një pemë në mënyrë mistike dhe atëherë, në këtë gjendje, të ketë lindur të birin e saj hyjnor. Nëse nëna ka qenë një pemë, i biri duhet të ketë qenë pranuar si njeri-degë. Kjo plotësisht shpjegon vendosjen e cungut në zjarr, në natën krishtlindjeve, dhe shfaqjen e pemës/bredhit të krishtlindjeve në mëngjesin e nesërm.

A bën t’i festojnë këto festa të krishterët dhe çifutët?

Sipas asaj që u përmend më lartë, Bredhi është një rit pagan, një traditë idhujtare, një mënyrë festimi e ndaluar, madje jo vetëm për neve myslimanët, por edhe për vet të krishterët, të cilët, me nismë të Martin Luterit, në shek.: XVI, e kanë pranuar si traditë të tyre([37]). Them e ndaluar edhe për të krishterët e çifutët ngase në Bibël Zoti urdhëron që të mos pasojnë traditat e kombeve tjera dhe, drejtpërdrejtë, paganët. Në Jeremiah qëndron:
„Kështu thotë Zoti: “Mos mësoni të ndiqni rrugën e kombeve dhe mos kini frikë nga shenjat e qiellit, sepse janë kombet që kanë frikë prej tyre. 3. Sepse zakonet e popujve janë kotësi: sepse është si dikush që pret një dru në pyll, puna e duarve të një punëtori me sëpatë. 4. E zbukurojnë me argjend dhe me ar, e fiksojnë me gozhda dhe çekiçë që të mos lëvizë nga vendi. 5. Idhujt qëndrojnë drejt si një palmë dhe nuk mund të flasin; duhet t’i mbartësh, sepse nuk mund të ecin. Mos kini frikë prej tyre, sepse nuk mund të bëjnë asnjë të keqe dhe as që kanë mundësinë të bëjnë të mirë”([38]).
Shën Pali, në letrën dërguar Efesianëve, ndër të tjera, shkruan: “…Përbehem në Zotin: mos jetoni sikurse jetojnë paganët me mendje të errërsuar, larg nga jeta e Hyut, për shkak të paditurisë që është ndër ta për arsye të trashamanisë së zemrës së tyre. Vetveten e kanë bërë të pandjeshëm, u dhanë mbas shfrenisë, në mënyrë, të shtyrë prej lakmisë, të bëjnë çdo poshtërsi.” ([39])
„Por ai duke u përgjigjur u tha atyre: “Mirë profetizoi Isaia për ju, hipokritë, siç është shkruar: “Ky popull me buze më nderon, por zemra e tyre rri larg meje. Por kot më bëjnë një kult, duke mësuar doktrina, të cilat janë porosi nga njerëzit. Duke lënë pas dore, pra, urdhërimin e Perëndisë, ju i përmbaheni traditës së njerëzve: larje brokash dhe kupash; dhe bëni shumë gjëra të tjera të ngjashme. Duke lënë pas dore, pra, urdhërimin e Perëndisë, ju i përmbaheni traditës së njerëzve: larje brokash dhe kupash; dhe bëni shumë gjëra të tjera të ngjashme. U tha atyre akoma: “Ju jeni të shkathët për të anuluar urdhërimin e Perëndisë, për të zbatuar traditën tuaj“. ([40])

Muslimani në këto festa

Ne, gjatë përshkrimit histori e përmbajtjesor që ua bëmë këtyre festave, përfunduam se ato më së shumti kanë karakter pagan, dhe asnjë musliman, nuk pranon që të përshkruhet me diç pagane. Madje, këto festa iu qenë ndaluar edhe të krishterëve, promovuesve të tyre vjetor. Megjithatë, ajo që neve na dallon tërësisht nga të tjerët është se festat tona përveç që janë të caktuara nga feja, ato cilësohen edhe adhurime. Muhammedi, alejhi’s selam, ka thënë:
Dita e Arafatit, dita e parë e Kurban Bajramit, ditët e teshkrikut (tri ditët vijuese të Kurban Bajramit) janë festa jonë, ithtarëve të Islamit; ato janë ditë ngrënie dhe pijeje”. ([41])
Pastaj këtë e ka sqaruar edhe më mirë kur thotë: Ditët e Teshrikut janë ditë ngrënie, pijeje dhe përmendjeje të Allahut”. ([42])
Në Islam, ekziston një trekëndësh parimor përkitazi me festat. Ato duhet të jenë patjetër brenda kësaj kornize:
1) Përcaktimi i datës ose ditës së festës. Kur Muhammedi, alejhi’s selam erdhi në Medine dhe pa njerëzit tek dëfreheshin në dy ditë të trashëguara nga periudha paraislame, ua ndaloi këtë dhe iu tha:
Allahu ua ka ndërruar këto dy ditë me dy më të mira: Ditën e Fitër Bajramit dhe Ditën e Kurban Bajramit”. ([43])
Askush nuk ka mundësi të dale e të thotë se Fitër Bajrami duhet të bëhet në muajin Muharrem dhe Kurban Bajrami në muajin Ramazan. Këto festa, ekskluzivisht, si çdo gjë tjetër fetare, janë caktuar prej Allahut të Madhëruar dhe kumtuar prej Muhammedit, alejhi’s selam. Ne pamë se festa e Vitit të Ri dhe Krishtlindjeve përveç që nuk kanë data të caktuara, ato nuk kanë aspak prejardhje fetare.
2) Përcaktimi i asaj që duhet bërë gjatë kësaj feste. Muhammedi, alejhi’s selam kur përmendi se Ditët e Teshrikut janë dite feste, ai dha edhe sqarimet konkrete.
Ditët e Teshrikut janë ditë ngrënie, pijeje dhe përmendjeje të Allahut”. ([44])
3) Përcaktimi i asaj që nuk duhet bërë gjatë kësaj feste([45]). Këtu, tek festat tona, edhe pse përmendet se lejohet ngrënia edhe pija, gjëra që kryhen edhe nga ata që festojnë Vitin e Ri dhe Krishtlindjet, këtu pijet dhe ngrëniet janë të caktuara. Nëse pija lejohet ajo nuk d.t.th.: se pija duhet ose bën të jetë alkoolike. Nëse lejohet ngrënia kjo nuk do të thotë se lejohet ngrënia e mishit të derrit. Në thënien e Muhammedit, alejhi’s selam se ditët e festës janë ditë ngrënie është për qellim se me atë ushqim njeriu forcohet për dhikr dhe respekt e nënshtrim për Allahun. Allahu në Kur’an na ka rrëfyer për begatinë e kafshëve e ka thënë:
E devet (therrjen e tyre për kurban) ua kemi bërë prej dispozitave të All-llahut, e ju prej tyre keni dobi, andaj përmendeni emrin e All-llahut duke qenë ato (të përgatitura për therrje) në këmbë, e kur të shtrihen ato në tokë (dhe t’u dalë shpirti), hani prej tyre dhe ushqeni nevojtarin dhe atë që lyp. Ashtu, ato ua vëmë në shërbimin tuaj që ju të jeni mirënjohës“. ([46])

A bën tua bëjmë qejfin fëmijëve në këtë natë?

Shumica e atyre që festojnë këtë festë, e kam fjalën nga radhët e muslimanëve, arsyetohen se ua bëjnë qejfin fëmijëve të tyre. Iu blejnë gjëra e lodra që ata të gëzohen në këtë ditë. Kjo arsye është shumë injorante. A nuk do të ishte më mirë sikur me ato para t’i nxisje fëmijët që të vijnë në xhami. A nuk do të ishte më racionale që t’i thuash fëmijës: “Eja në xhami e babai ta blen ndonjë çokolate“?! A e di ti se me këtë vetes vetëm ia ke hapur shtigjet e shkatërrimit. A nuk ke lexuar se Allahu ne Kur’an na ka mësuar për mos plotësim të tekeve e qejfeve që bien ndesh me fenë e Tij. A nuk lexon se:
Dhe, dijeni se pasuria e juaj dhe fëmijët tuaj janë vetëm një sprovë, dhe se te All-llahu është shpërblimi i madh“. ([47])
A nuk të ka rënë ta lexosh apo dëgjosh porosinë e Muhammedit, alejhi’s selam:
“Urdhëroni fëmijët tuaj për (të falë) namaz kur t’i kenë shtatë vjet, kurse detyroni me forcë kur t’i bëjnë dhjetë vjet”. ([48])
A më mirë është t’ua bësh qejfin për këtë festë antifetare, jo vetëm antiislame por edhe antifetare, apo më mirë është t’i stimulosh për kryerjen e një obligimi, pa të cilin vështirë e kanë të identifikohen si muslimanë. Ti nxit që fëmija yt të bëjë diç që identifikohet me të si i huaj ndërsa lëshon atë që, në rast të braktisjes së saj, identifikohet si mëkatar i madh, njeri buzë greminës së pabesimit, etj. E kam fjalën pikërisht për namazin, dhe këtu, do të sjellë vetëm dëshmi të sakta e ti vendos se cili qejf duhet të përmbushet:
Dhe kur i thërrisni për t’u falur, ata e marrin për tallje e lojë. Këtë e bëjnë për arsye se janë njerëz që nuk kuptojnë.” ([49])
(Përkujto) Ditën kur ashpërsohet çështja deri në kulm (në kijamet), e ata do të ftohen për të bërë sexhde, po nuk munden. 43. Shikimet e tyre janë të përulura dhe ata i kaplon poshtërimi, kur dihet se ata kanë qenë të ftuar të bëjnë sexhde sa ishin të shëndoshë (e ata – talleshin)”. ([50])
(Besimtarët do të pyesin): “Ç’ju solli në Sekar (xhehennem)? (Jobesimtarët) Do të thonë: Ne nuk ishim nga ata që faleshin, nuk i ushqenim të varfërit dhe përziheshim me të tjerët në biseda të kota dhe mohonim Ditën e Gjykimit, derisa na erdhi vdekja.” ([51])
Muhammedi, alejhi selam ka thënë:
Besa e cila është në mes nesh dhe atyre është namazi, andaj kush e braktise atë, ai ka rënë ëe mosbesim”. ([52])
Në mes njeriut dhe pabesimit është lënia e namazit”. ([53])
“Namazi më i rëndë për mynafikët është namazi i jacisë dhe sabahut, por po ta dinin se çfarë (vlere) ka në to do të vinin madje edhe duke u zhargitur (ecur zvarrë). Vërtet desha ta urdhëroj muezzinin (të thërret për namaz) pastaj ta urdhëroj një njeri t’ua falë njerëzve (namazin) pastaj të marrë me vete njerëz, të cilët kanë me vete grumbuj drurësh e të shkojmë tek njerëzit që nuk e falin namazin (me xhemat) dhe t’ua djegë shtëpitë e tyre me zjarr!”.([54])
Ebu Hanife ka thënë për atë që nuk falet:
“Një njeri i tillë duhet të konsiderohet mëkatar dhe është e domosdoshme që të riedukohet me rrahje, të gjakoset e pastaj të veçohet (izolohet), derisa të fillojë të falet. Kështu do të veprohet edhe me atë njeri që, pa shkak të arsyeshëm, nuk agjëron gjatë ditëve të Ramazanit.
Maliku dhe Shafiu kanë thënë:
“Një njeri i tillë është mëkatar. Dënimi me rrahje a veçim (izolim) nuk do të mjaftojë. Nëse është kokëfortë në qëndrimin e tij, duhet të dënohet me vdekje.
Ahmed ibn Hanbeli ka thënë:
“Një person i tillë është jobesimtar. Ai duhet të dënohet me vdekje, por para se të dënohet, duhet t’i thuhet të pendohet e t’i kërkojë falje Zotit dhe të falë namazin. Nëse e pranon këtë kusht, lirohet, në të kundërtën, të zbatohet dënimi.([55])
Lexo, ktheju prape dhe lexoji mirë, e më pas ndalu dhe përgjigju: A më dëshirë ke t’ia përmbushësh qejfin birit tënd me një bredh, ca lëngje e ëmbëlsira, apo ke dëshire më shumë që biri yt të shpëtojë nga zjarri i Xhehennemit?
Nëse puna është kështu, atëherë:
Ndalohet përgjajësimi dhe imitimi i tyre
Pejgamberi, alejhi’s selam, na e ka tërhequr vërejtjen nga imitimi i tyre duke thënë:
“Do të pasoni adetet e atyreve që kanë qenë para jush pëllëmbë pas pëllëmbe, llërë pas llëre, saqë po të hynin ata në vrimë të hardhucës, do ti pasonit”. I thamë: kush janë ata, çifutët dhe të krishterët? Tha: “kush tjetër përpos tyre”.([56])
Poashtu na ka mësuar se:
“Kush i përngjan një popullit ai është prej tyre”. ([57])
“Nuk është prej nesh ai që u përngjanë tjerëve përveç neve. Mos u përngjani çifutëve dhe të krishterëve”. ([58])


——————————————————-
[1] http://www.zeriisla m.com/artikulli/ Pse-pritja- dhe-kremtimi- i-Vitit-te- Ri.html [2]http://www.ballkan. com/index. php?page= shownews&newsID=34658. Autori i Lajmit: Elisabeta Ilnica [3] Hunzët janë popull në Pakistan. http://www.tepelena .com/revista/ kuriozitet/ hunezaket. Htm [4] http://www.gazeta- albania.net/ news.php? id=19168 [5] http://www.ballkan. com/index. php?page= shownews&newsID=34658. Autori i Lajmit: Elisabeta Ilnica. [6] http://www.zeriislam.com/artikulli/ Pse-pritja- dhe-kremtimi- i-Vitit-te- Ri.html [7] http://www.agimi. com/modules. php?name= News&file=print&sid=861 [8] Ibid. [9] http://www.ballkan. com/index. php?page= shownews&newsID=34658. Autori i Lajmit: Elisabeta Ilnica [10] Muslimi, Ahmedi, Tirmidhiu. [11]http://www.agimi. com/modules. php?name= News&file=print&sid=861 [12] http://www.ballkan. com/index. php?page= shownews&newsID=34658. Autori i Lajmit: Elisabeta Ilnica [13] ez-Zumer, 53 [14] ez-Zumer, 38 [15] Albani për këtë hadith thotë se është i saktë. [16] Tirmidhiu. [17]http://www.agimi. com/modules. php?name= News&file=print&sid=861 [18] el-A’rafë, 31 [19] Tran. Ahmedi ndërsa hadithi është sahih. http://www.albislam .com/artikuj/ artikull. asp?NrArtikull= 346 [20] Transmeton Muslimi. [21] http://www.agimi. com/modules. php?name= News&file=print&sid=861 [22] el-A’rafë, 34 [23] err-Rra’du, 11 [24] Buhariu. [25] http://www.ballkan. com/index. php?page= shownews&newsID=34658. Autori i Lajmit: Elisabeta Ilnica. Të gjitha paragrafët me “italic” janë nga ky burim. [26] el-Kehf 110 [27] Fussilet 6 [28] http://www.mesazhi. com/news_ detail.php? id=2043 [29] Fjalor i terminologjisë fetare, Ak. Ekrem Murtezai, Dituria Islame, Prishtinë, 2007, f. 218 [30] Ibid. [31] Njëra prej dy kohëve të vitit, kur dielli është në largësinë më të madhe nga ekuatori qiellor. Solstici i verës në hemisferën veriore ndodh diku rreth 21 qershorit; solstici dimëror ndodh rreth 21 dhjetorit. Solstici veror është dita më e gjatë e vitit dhe solstici dimëror është më e shkurtra. [32] Albanian Bible, Luka, 2/7-8 [33] http://www.mesazhi. com/news_ detail.php? id=2043 [34] Ibid. [35] http://www.mburoja. net/te-ndryshme/ origjinaekrishtl indjeve.html [36] http://www.agimi. com/modules. php?name= News&file=print&sid=861 [37] Fjalor i terminologjisë fetare, Ak. Ekrem Murtezai, f. 218. [38] Albanian Bible(Version elektronik), Jeremiah 10/2-5. [39] Bibla, Efesianëve, 4:17-20. [40] Marku, 7/6-9. [41] Sahihu suneni’t Tirmidhijj, 620. [42] Muslimi. [43] Shejh Albani në Sunen Ebi Davud, nr: 1134, thotë se hadithi është autentik. [44] Muslimi. [45] http://www.audionur .com/islam/ modules.php? name=Forums&file=viewtopic&p=358 [46] el-Haxh, 36 [47] el-Enfalë, 28 [48] Transmeton Ebu Davudi ndërsa hadithi është hasen. [49] el-Maide, 58 [50] el-Kalem, 42-43 [51] el- Muddethir, 42-47 [52] Transmetojnë Tirmidhiu dhe Nesaiu ndërsa Albani ne Sahihu ve daifu suneni’t Tirmidhijj, 2621, dhe Sahihu ve daifu suneni’n Nesaij, 463, e ka cilësuar autentik. [53] Ahmedi, Muslimi dhe Ebu Davudi. [54] Muttefekun alejhi. [55]http://www.ehli- sunnet.com/ Pasojat%20e% 20mosfaljes% 20se%20namazit. Htm [56] Buhariu dhe Muslimi. [57] Transmeton Ebu Davudi ndërsa hadithi është sahih. [58] Transmeton Tirmidhiu ndërsa hadithi është sahih.