RIJADU SALIHIN - IV
Nga Imam Neveviu
800. Nga Ebu Seid el-Hudrij r.a. transmetohet se ka thënë: Muaviu me një rast doli në xhami në hallkën e xhematit dhe tha: "Çka qëndroni ju këtu?" U përgjigjën: "Qëndrojmë ulur që ta përmendim All-llahun". (Muaviu) ka thënë: "Ju qëndroni ulur këtu vetëm për All-llahun?" Thanë: "Veçmas për këtë qëndrojmë këtu". (Muaviu) ka thënë: "Sa më përket mua, unë nuk ju kam përbetuar nga dyshimi ndaj thënies tuaj. Askush që ka qenë në shkallën time tek I Dërguari i All-llahut nuk ka komunikuar më pak hadithe se unë, por këtë herë ju komunikoj se I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. me një rast doli në mesin e as'habëve, të cilët ishin ulur në hallkë në xhami, dhe u tha: "Për ç'arsye qëndroni ulur këtu?" Thanë: "Ne këtu qëndrojmë ulur për Ta përmendur All-llahun dhe për Ta falënderuar që na ka përudhur në Islam dhe që na ka dhuruar me të". (I Dërguari i All-llahut) ka thënë: "Ju këtu qëndroni ulur vetëm për All-llahun? Sa më përket mua, unë nuk kërkova betimin tuaj pse akuzoj sinqeritetin tuaj por vetëm për shkak se më erdhi Xhibrili dhe më ka lajmëruar se All-llahu krenohet me ju para engjëjve". (Muslimi)
DHIKRI GJATË SABAHUT DHE AKSHAMIT
All-llahu i Madhëruar thotë:
"Dhe në vete përmende Zotin tënd, me përulje dhe devotshmëri dhe pa e ngritur zërin lart, në agim dhe në muzg, dhe mos jij nga indiferentët". (el-A'raf, 205)
Ekspertët gjuhësorë pohojnë se "asâl" është shumësi i "esîl". Kjo kohë është ndërmjet ikindisë dhe akshamit.
"Ndërsa Zotin tënd madhëroje dhe lavdëroje në mbrëmje dhe në mëngjes". (Gafir, 55)
"Dhe lartëso me falënderim Zotin tënd, para se të dalë dielli dhe para se të perëndojë". (Ta Ha, 130)
Ekspertët gjuhësorë pohojnë se "ashijjun" d.m.th. edhe koha prej drekës deri në aksham.
"Nëpër shtëpi që janë ngritur me lejen e All-llahut aty përmendet edhe emri i Tij, aty e lavdërojnë në mëngjes dhe në mbrëmje. Ka njerëz, të cilët puna dhe shitblerja nuk i pengon ta përmendin All-llahun në muzg dhe në agim". (Sa'd, 18)
801. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. kur zgjohej thoshte: "O All-llah, me Ty zgjohemi dhe me Ty na ze mbrëmja, me Ty jetojmë, me Ty vdesim dhe te Ti është kthimi". Kurse kur binte në gjumë thoshte: "O All-llah, me Ty jetojmë, me Ty vdesim dhe te Ti ringjallemi". (Ebu Davudi dhe Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen)
802. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se Ebu Bekr es-Siddiku r.a. ka thënë: "O i Dërguari i All-llahut, m'i urdhëro disa fjalë që t'i shqiptoj kur të zgjohem dhe kur të flej". (Muhammedi s.a.v.s.) ka thënë: "Thuaj: O All-llah, Krijues i qiejve dhe i tokës, njohës i fshehtësisë dhe i së njohurës, Krijues i çdo gjëje dhe Sundues i tyre, unë dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç Teje, te Ti kërkoj mbrojtje nga e keqja ime dhe nga e keqja e djallit dhe idhujtarisë së tij". (Pastaj) ka thënë (Pejgamberi s.a.v.s.): "Këto fjalë thuaj sa herë të zgjohesh, të ngrysesh dhe sa herë të shtrihesh në shtrat". (Ebu Davudi dhe Tirmidhiu, i cili ka thënë se është hadith hasen sahih)
803. Nga Ibni Mes'udi r.a. transmetohet se ka thënë: "Pejgamberi s.a.v.s. kur ngrysej thoshte: "Ne kemi ngrysur, por edhe sundimi i All-llahut, nuk ka zot tjetër përveç të Vetmit All-llah, i cili nuk ka rival". Transmetuesi më tej thotë: "E kam parë (Pejgamberin s.a.v.s.) se pas fjalëve të theksuara ka thënë: "Atij i takon sundimi dhe Atij i takon lavdia, Ai është i gjithëfuqishëm. O Krijues, të kërkojmë mirë për tërë këtë natë dhe për ato që vijnë pas kësaj. Të mbështetem prej çdo të keqe në këtë natë dhe së keqes në netët vijuese. Krijues, të mbështetem nga përtacia dhe mendjemadhësia e shëmtuar. Të mbështetem nga dënimi i Xhehennemit dhe dënimi në varreza". Ndërsa kur zgjohej, thoshte po ashtu kështu, por në vend: "kemi ngrysur" (emsejna) thoshte "jemi zgjuar" (asbahna) dhe "sundimi yt është zgjuar". (Muslimi)
804. Nga Abdull-llah b. Hubejb r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. më ka thënë: "Lexoje: Kul huvAll-llahu ehad dhe dy muavedhetejna (Kul eudhu bi rabbil felek dhe kul eudhu bi rabbinnas) kur të ngrysesh dhe kur të zgjohesh nga tri herë, do të mjaftojnë këto për çdo gjë". (Ebu Davudi dhe Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen sahih)
All-llahu i Madhëruar thotë:
"Në krijimin e qiejve dhe të tokës, edhe në ndërrimin e natës e të ditës ka me të vërtetë argumente për ata që kanë mend. Për ata që e përmendin All-llahun në këmbë, edhe ulur, edhe ratë dhe mendojnë thellë për krijimin e qiejve dhe të tokës". (Ali Imran, 190-191)
805. Nga Hudhejfe dhe nga Ebu Dherri r. anhuma transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s., kur binte në shtrat, thoshte: "Me emrin tënd, o All-llah, unë jetoj dhe vdes". (Buhariu)
806. Nga Aliu r.a. transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. i ka thënë atij dhe Fatimes r. anhuma si vijon: "Kur të shkoni për në shtrat, apo kur të shtriheni në shtrat, thuani tridhjetë e tri herë All-llahu ekber, tridhjetë e tri herë shubhanall-llah dhe tridhjetë e tri herë el-hamdu lil-lah".
Në një transmetim thuhet: "Subhnall-llahu ëshë tridhjetë e katër herë", kurse sipas një transmetimi tjetër: "All-llahu ekber është tridhjetë e katër herë". (Muttefeku alejhi)
807. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "Kur ndonjë nga ju të shkojë për në shtrat, le ta shkundë shtratin me ndonjë mjet, le ta fshijë me brendinë e izarit (material për veshje) të tij, sepse nuk është e njohur se ç'ka hyrë pas tij në shtrat e pastaj le të thotë: Me emrin Tënd, o Krijuesi im bie në shtrat dhe me ty ngrihemi, nëse ma merr shpirtin mëshiroje, e nëse ma kthen ruaje me çka i ruan robtë Tu të mirë ". (Muttefekun alejhi)
808. Nga Aisheja r. anha transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s., kur ulej në shtrat, fryente në duart e tij dhe i lexonte mbi to dy muavedhetejna (Felek dhe Nas), e atëherë me duart e tij e fërkonte trupin e tij. (Muttefekun alejhi)
Në transmetimin tjetër të Buhariut dhe Muslimit thuhet se "Pejgamberi s.a.v.s. kur shkonte në shtrat, çdo natë i bashkonte shuplakat e tij, fryente në to dhe lexonte: "Kul huvall-llahu ehad, Kul eudhu birabbi-l-felek dhe Kul eudhu bi rabbi-n-nas", e pastaj me to e fërkonte sa është e mundur trupin e tij. Fillonte (të fërkojë) me duart e tij nga koka dhe fytyra e tij dhe pjesën tjetër të përparme të trupit. Këtë e bënte nga tri herë". (Muttefekun alejhi)
Gjuhëtarët pohojnë se shprehja "en-nefthu" është fryerje pa zë.
809. Nga Bera' b. Azibi r. anhuma transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. më ka thënë mua: "Kur të nisesh për në shtratin tënd, merr abdest sikur për namaz, e pastaj shtriu në anën e djathtë dhe thuaj: All-llahu im, po të dorëzohem Ty, gjendjen time po ta besoj Ty, strehohem nën mbrojtjen tënde, me dëshirë kah Ti dhe nga frika prej Teje. Strehim dhe shpëtim nuk ka prej Teje përveç tek Ti. Besoj në Librin tënd që e ke shpallur dhe Pejgamberin tënd që e ke dërguar; nëse vdes, vdes i pastër; këto fjalët që i thua le të jenë fjalët e fundit". (Muttefekun alejhi)
810. Nga Enesi r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. kur shkonte në shtratin e tij ka thënë: "Falënderimi i qoftë All-llahut që na ushqeu dhe na dha të pimë, që kujdeset për ne dhe na strehon, e sa janë ata që nuk kanë mbrojtës e strehues". (Muslimi)
811. Nga Hudhejfe r.a. transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. kur dëshironte të flejë, dorën e tij të djathtë e vente në fytyrën e tij, e atëherë thoshte: "All-llahu im, më ruaj nga dënimi yt ditën kur do t'i ringjallish robërit e Tu". (Tirmidhiu i cili thotë se ky është hadith hasen)
Ebu Davudi e transmeton këtë hadith nga Hafseja r. anhuma dhe thekson se i Dërguari këto fjalë i theksonte nga tri herë.
All-llahu i Madhëruar thotë:
"Zoti juaj ka thënë: "Më thërrisni t'ju përgjigjem". (Gafir, 60)
"Lutjuni Zotit tuaj, me përulje dhe fshehurazi! Ai nuk i do ata që e teprojnë". (el-A'raf, 55)
"Dhe kur të të pyesin robërit e mi për Mua, Unë jam me të vërtetë afër, i përgjigjem lutjes së lutësit kur më lutet". (el-Bekare, 186)
"Ai, që i përgjigjet edhe të ngratit, kur ky i drejtohet Atij, Ai, që të keqen e largon". (en-Neml, 62)
812. Nga Nu'man b. Beshir r. anhuma transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "Lutja është ibadet i vërtetë". (Ebu Davudi dhe Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen sahih)
813. Nga Ibni Mes'udi r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. thoshte: "All-llahu im, unë të lus për udhëzim dhe devotshmëri, për dëlirësi dhe mëvetësi (mosvarjen nga të tjerët)". (Muslimi)
814. Nga Tarik b. Eshjeme r.a. transmetohet se ka thënë: "Kur një njeri e pranonte Islamin, Pejgamberi s.a.v.s. ia mësonte namazin dhe atëherë e urdhëronte të lutet me këto fjalë: "All-llahu im, më fal, më mëshiro, më udhëzo, më jep shëndet dhe më furnizo". (Muslimi)
Në transmetimin tjetër të Tarikut, Muslimi thotë se Tariku e ka dëgjuar Pejgamberin s.a.v.s. se një njeri, që ka ardhur te i Dërguari s.a.v.s. ka thënë: "O i Dërguari i All-llahut, ç'të them unë kur ta lus Zotin tim?" (Pejgamberi s.a.v.s.) ka thënë: "Thuaj: "All-llahu im, më fal, më mëshiro, më jep shëndet dhe më furnizo", sepse këto fjalë përmbajnë tërë dunjanë dhe ahiretin tënd".
815. Nga Abdull-llah ibn Amr b. el-Asi r. anhuma transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "All-llahu im, sjellës i zemrave, silli zemrat tona kah nënshtrimi ndaj Teje". (Muslimi)
816. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "Kërkoni mbrojtjen e All-llahut nga presionet e sprovave, nga thellësitë e fatkeqësisë, nga keqësimi i fatit dhe nga gëzimi i armikut". (Muttefekun alejhi)
Në transmetimin tjetër Sufjani thotë: "Dyshoj se kam shtuar ndonjë (fjalë) prej tyre".
817. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "All-llahu im, ma përmirëso fenë time, që është mbrojtja e jetës (punës) sime, ma përmirëso dunjan time, në të cilën është jeta ime e tashme, ma përmmirëso ahiretin tim, në të cilin është kthimi im, ma bën jetën shtesë e çdo të mirë dhe vdekjen të sigurt (qetë) nga çdo e keqe". (Muslimi)
818. Nga Aliu r.a. transmetohet se ka thënë: "Më ka thënë mua i Dërguari i All-llahut s.a.v.s.: "Thuaj: All-llahu im, më udhëzo dhe më mbështet (në Ty)".
Një transmetim tjetër është: "All-llahu im, të lus Ty për udhëzim dhe mbështetje!" (Muslimi)
819. Nga Enesi r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut pat thënë: "All-llahu im, kërkoj mbrojtje tek Ti nga paaftësia dhe përtacia, nga frika, pafuqia dhe koprracia. All-llahu im, kërkoj mbrojtje tek Ti nga dënimi i varrit dhe kërkoj mbrojtje tek Ti nga sprovat e jetës dhe të vdekjes".
Në një transmetim tjetër shtohen fjalët: "nga borxhet e rënda dhe nga dominimi i njerëzve". (Muslimi)
820. Nga Ebu Bekër es-Siddiku r.a. transmetohet se ai i ka thënë të Dërguarit të All-llahut s.a.v.s.: "Ma mëso një lutje (dua) që do ta bëj në namazin tim?" (Pejgamberi s.a.v.s.) ka thënë: "Thuaj: All-llahu im, vërtet unë i kam bërë vetes shumë dhunë dhe meqë mëkatet nuk i fal kush tjetër përveç Teje, atëherë më fal me faljen Tënde dhe mëshirohu ndaj meje. Vërtet Ti je falës dhe mëshirues i madh". (Muttefekun alejhi)
Në një transmetim tjetër (të Muslimit) thuhet: "dhe në shtëpinë time (të lutem)". Në transmetimin tjetër në vend "dhunë të shumtë" transmetohet "dhunë të madhe", prandaj është e nevojshme të dy transmetimet të bashkohen dhe të thuhet: "dhunë të shumtë e të madhe".
821. Nga Aisheja r. anha transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. pat thënë në lutjet e tij: "All-llahu im, të mbështetem Ty nga e keqja e asaj ç'kam vepruar dhe nga e keqja e asaj që nuk e kam vepruar". (Muslimi)
822. Nga Ibni Umeri r. anhuma transmetohet se ka thënë: Prej lutjeve të të Dërguarit të All-llahut ka qenë: "All-llahu im, të mbështetem Ty nga ndërprerja e dhuntive Tua, nga ndërrimi i mbrojtjes Tënde, nga zemërimi Yt i papritur dhe nga çdo hidhërim Yti". (Muslimi)
823. Nga Zejd b. Erkame r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut pat thënë: "All-llahu im, të mbështetem Ty nga paaftësia dhe përtacia, nga koprracia dhe pafuqia dhe nga dënimi i varrit. All-llahu im, m'i jep devotshmëri shpirtit tim, ma pastro shpirtin tim, sepse Ti je pastruesi më i mirë, Ti je miku dhe mbrojtësi im personal. All-llahu im, të mbështetem Ty nga dija e padobishme dhe zemra jo e devotshme, nga shpirti i pangishëm dhe nga lutja të cilës nuk i përgjigjesh". (Muslimi)
824. Nga Ibni Abbasi r. anhuma transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. pat thënë: "All-llahu im, Ty të dorëzohem, Ty të besoj, Ty të mbështetem, te Ti marr siguri, me ndihmën Tënde luftoj, dhe për Ty hidhërohem, dhe Ty të drejtohem për zgjedhje, prandaj më fal ç'kam vepruar më herët dhe më vonë, ç'kam fshehur dhe ç'kam komunikuar. Ti je i pari dhe Ti je i mbrami, nuk ka hyjni tjetër përveç Teje". Disa transmetues shtojnë: "Nuk ka forcë as fuqi pa ndihmën e All-llahut". (Muttefekun alejhi)
825. Nga Aisheja r. anha transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. është lutur me këto fjalë: "All-llahu im, të mbështetem Ty nga sprovat e zjarrit dhe nga dënimi i Xhehennemit, nga e keqja e pasurisë dhe e varfërisë". (Ebu Davudi dhe Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen sahih. Ky citat është nga Ebu Davudi)
826. Zijad b. Ilakate transmeton nga axha i tij, d.m.th. nga Kutbe b. Maliku r.a. se ka thënë: "Pejgamberi s.a.v.s. pat thënë: "All-llahu im, të mbështetem Ty nga punët e qortuara morale, veprimore dhe të vullnetit". (Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen)
827. Nga Shekel b. Humejdi r.a. transmetohet se ka thënë: "I thashë: "O i Dërguari i All-llahut, ma mëso një lutje!" Ka thënë: "All-llahu im, të mbështetem Ty nga e keqja e të dëgjuarit tim, nga e keqja e të pamurit tim, nga e keqja e gjuhës sime, nga e keqja e epshit tim". (Ebu Davudi dhe Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen)
828. Nga Enesi r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. pat thënë: "All-llahu im, të mbështetem Ty nga gërbula, çmenduria, zgjeba dhe nga të gjitha sëmundjet e shëmtuara". (Ebu Davudi me sened sahih)
829. Nga Imran r.a. transmetohet se i ka ardhur një rob i hyrë në borxh që i tha: "Unë nuk kam mundësi ta paguaj kompensimin tim nga robëria, prandaj më ndihmo!" (Aliu r.a.) tha: "Do t'i mësoj ca fjalë, të cilat mua m'i ka mësuar i Dërguari i All-llahut s.a.v.s., e sikur ti të kesh sa një mal borxh, do ta paguash atë. "Thuaj: "All-llahu im, më kënaq me hallallin Tënd nga harami Yt, dhe më bën të mëvetësishëm me mirësinë Tënde nga çdo gjë, përveç Teje". (Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen)
830. Nga Imbran b. Husajn r. anhuma transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. e ka mësuar babain e tij Husainin me dy fjalë, me të cilat ai e ka bërë lutjen: "All-llahu im, më frymëzo me orientim të drejtë dhe më ruaj nga e keqja e vetvetes sime". (Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen)
831. Nga Ebu el-Fadl el-Abbas b. Abdulmutalibi r.a. transmetohet se ka thënë: "Kam thënë: O i Dërguari i All-llahut, më mëso me diç me çka do t'i drejtohem All-llahut të Madhëruar". Ka thënë: "All-llahun luteni për shëndet". Pasi kaluan disa ditë, sërish i erdha dhe i thashë: "O i Dërguari i All-llahut, më mëso me diç me çka do ta lus All-llahun e Madhëruar". (Muhammedi s.a.v.s.) më tha: "O Abbas, o axha i të Dërguarit të All-llahut, All-llahun luteni për shëndet në këtë botë dhe në Ahiret". (Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith sahih)
832. Nga Shehr b. Havsheb transmetohet se ka thënë: "I kam thënë Ummi Selemes r. anha: "O nëna e besimtarëve, cilën lutje më së shumti e thoshte i Dërguari i All-llahut s.a.v.s., kur gjendej te ti?" Tha ajo: "Lutja më e shpeshtë e tij ka qenë: "O lëvizës i zemrave, përforcoje zemrën time në fenë Tënde". (Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen)
833. Nga Ebu Emame r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka bërë dua të shumta, por ne nuk mbajtëm mend asgjë nga ato. I thamë: "O i Dërguari i All-llahut, ti bëre lutje të shumta por ne nuk mbajtëm mend asgjë". Ai tha: "Tash unë do t'ju drejtoj në diç që i përmban të gjitha. Thuani: "All-llahu im, unë të lus për të mirë për të cilën të ka lutur Pejgamberi Yt, Muhammedi s.a.v.s., dhe të mbështetem Ty nga e keqja e atij nga e cila të është mbështetur Pejgamberi yt Muhammedi s.a.v.s.. All-llahu im, Ti je Ai që ndihmon dhe vetëm Ti je arritës (i qëllimeve tona). Nuk ka forcë as fuqi pa ndihmën e All-llahut". (Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen)
834. Nga Ibni Mes'udi r.a. transmetohet se ka thënë: "Në mesin e lutjeve të të Dërguarit të All-llahut ka qenë edhe: "All-llahu im, unë të lus për mëshirën Tënde të cilën e pranon, për faljen tënde të cilën e siguron dhe shpëtimin Tënd nga çdo mëkat dhe përfitimin nga çdo e mirë, për fitoren me Xhennet dhe për shpëtimin nga zjarri". (Hakim Ebu Abdull-llahu, i cili thotë se hadithi është sahih sipas kushteve të Muslimit)
All-llahu i Madhëruar thotë:
"Kurse ata që kanë ardhur pas atyre, thonë: "O Zoti ynë! Na e fal neve dhe vëllezërve tanë që na kanë prirë në besim". (el-Hashr, 10)
"Kërko falje për mëkatet tua dhe për besimtarët e besimtaret!" (Muhammed,19)
"All-llahu i Madhëruar na lajmëron se Ibrahimi s.a.v.s. është lutur: "O Zoti ynë më fal mua,edhe prindërit e mi, edhe tërë besimtarët - atë ditë kur të jepet llogari". (Ibrahim, 41)
835. Nga Ebu ed-Derda r.a. transmetohet se e ka dëgjuar të Dërguarin e All-llahut s.a.v.s. duke thënë: "Nuk ka rob musliman, që e lut All-llahun për vëllain e tij jo të pranishëm, e që engjëlli mos t'i thotë: "Edhe ty të qoftë po ashtu!" (Muslimi)
836. Nga Ebu ed-Derdai r.a. transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. pat thënë: "Lutja e një njeriu musliman për vëllain e tij jo të pranishëm është e pranueshme. Te koka e lutësit është një engjëll i autorizuar, i cili kur lutësi kurdo qoftë bën një lutje në dobi të vëllait të tij, engjëlli i autorizuar në lutje thotë: "Pranoje o Zot, edhe ty të qoftë po ashtu!" (Muslimi)
837. Nga Usame b. Zejd r. anhuma transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "Ai që për mirësinë e bërë i falënderohet mirëbërësit me fjalët: "All-llahu të shpërbleftë me të mirë - e ka shprehur mirënjohjen e tij të duhur". (Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen sahih)
838. Nga Xhabiri r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "Mos e mallkoni veten, mos i mallkoni fëmijët tuaj, mos mallkoni pasurinë tuaj. Mos ja qëlloni çastit në të cilin All-llahu lutësit ia plotëson çdo gjë të kërkuar, që edhe mallkimit tuaj t'i përgjigjet". (Muslimi)
839. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "Lutjet do të pranohen derisa njerëzit nuk nguten e të thonë: E luta Zotin tim por nuk iu përgjigj lutjes sime". (Muttefekun alejhi)
Në transmetimin e Muslimit është: "Lutjes së njeriut gjithnjë i përgjigjet derisa nuk lutet për të keqe, ose për t'i prishur marrëdhëniet farefisnore, ose nuk ngutet". As'habët kanë thënë: "O i Dërguari i All-llahut, ç'është ngutia?" (Pejgamberi s.a.v.s.) tha: "Kjo është kur lutësi thotë: "Unë jam lutur e lutur, por nuk po shoh të më pranohet. Kështu mërzitet dhe e lë lutjen".
840. Nga Ebu Umame r.a. transmetohet se ka thënë: "I është thënë të Dërguarit të All-llahut s.a.v.s.: "Kur është lutja më e pranueshme?" Ka thënë: "Pjesa e fundit e natës dhe në fund të namazeve të obliguara". (Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen)
841. Nga Ubadete b. Samiti r.a. transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "Në tokë nuk ka asnjë musliman, i cili diç e lut All-llahun, e që këtë All-llahu nuk do t'ia japë, ose për ndërrim do t'ia heq ndonjë të keqe, përveç nëse lutësi lutet për mëkat ose për ndërprerjen e farefisnisë". Një njeri nga të pranishmit tha: "Atëherë të lutemi shumë!" (Pejgamberi s.a.v.s.) ka thënë: "All-llahu edhe më shumë jep". (Tirmidhiu, që thotë se ky është hadith hasen sahih).
Hakimi transmeton nga Ebu Seidi duke ia shtuar: "Ose edhe po aq i jep shpërblim".
842. Nga Ibni Abbasi r. anhuma transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. në situatat e vështira thoshte: "Nuk ka zot tjetër përveç All-llahut të Madhëruar dhe thotë; nuk ka zot tjetër përveç All-llahut, sunduesit të Arshit të madh; nuk ka zot tjetër përveç All-llahut, krijuesit të qiejve dhe krijuesit të tokës; krijuesit të Arshit fisnik".. (Muttefekun alejhi)
All-llahu i Madhëruar thotë:
"Pa dyshim dashamirët e All-llahut nuk frikësohen për kurrgjë e as nuk pikëllohen apo jo? Ata, që besojnë dhe që ruhen, për ata ka përgëzime edhe në këtë jetë edhe në ahiret - fjalët e All-llahut nuk kanë të ndryshuar - ajo është njëmend sukses i madh". (Junus, 62, 63, 64)
"Shkunde trupin e hurmës se për ty kanë për të rënë hurma të freskëta. Andaj ha, pi dhe qetësohu!" (Merjem, 25-26)
"Dhe Zoti i saj e pranoi me ëndje atë dhe e rriti mirë dhe ia la në besë Zekerijjaut. Sa herë që hynte Zekerijja te ajo, në dhomë gjente ushqim te ajo. Prej nga kjo, oj Merjem? - i thoshte kurse ajo i përgjigjej:. "Prej All-llahut, All-llahu e furnizon pa masë kë të dojë". (Ali Imran,37)
"Kur i patët lënë ata edhe ato të cilave u falen ata, në vend të All-llahut, strehohu pra në shpellë. Zoti juaj do t'ju mbulojë me mëshirën e vet dhe do t'ju përgatisë atë që është e dobishme për ju. Dhe ke mund të shohësh se si dielli, kur lind, i kalon shpellës së tyre nga ana e djathtë, e kur perëndon i kalon nga ana e majtë". (el-Kehf, 16-17)
843. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "Në popujt e kaluar ka pasur njerëz të inspiruar (muhaddethun, që i kanë parashikuar gjërat), e nëse te populli im ka ndonjë, atëherë ai është Umeri". (Buhariu)
Muslimi transmeton hadithin e njëjtë nga Aisheja r.a. Ibn Vehbi në dy transmetimet thotë se "muhaddethun" janë njerëz me ilham (frymëzim)
844. Nga Xhabir b. Semurete r. anhuma transmetohet se ka thënë: "U ankuan banorët e Kuffes te Umer b. el-Hattabi r.a. për Sa'din dmth. për Ibn Ebi Vekkasin r.a., kështu që Umeri r.a. (në vend të Sa'dit) e vendosi për mëkëmbës Ammarin. Ata u ankuan edhe për të saqë thanë që ai nuk falet mirë. Ai e ftoi atë të vijë ku i tha: "O Ebu Is'hak, këta pohojnë se ti nuk falesh mirë!" (Sa'di) tha: "Pasha All-llahun, sa më përket mua, unë me ta fali namazin e të Dërguarit të All-llahut s.a.v.s. nga i cili unë nuk heq dorë. Unë falë dy rekate të jacisë, në të cilët e zgjas qëndrimin në këmbë, kurse në dy të fundit e shkurtoj." Umeri r.a. tha: "I këtillë është mendimi për ty, o Ebu-l Is'hak!" Atëherë Umeri r.a. i dërgoi me të një apo dy njerëz në Kuffe, të cilët i pyetën banorët e Kuffes për Sa'din në çdo xhami. Të gjithë xhematlinjtë u shprehën mirë për të. Kur i deleguari i Umerit r.a. erdhi në xhaminë Beni Absi, një njeri u ngrit në këmbë, të cilin e quanin Usame bin Katade, kurse kishte ofiqin Ebu Sa'd, dhe tha: "Pasi ti na pyet për Sa'din unë të pohoj se Sa'di e ka lënë luftimin me ushtrinë, se drejtësinë nuk e ndan drejtë dhe se aktgjykimet nuk i shqipton drejtë". Atëherë Sa'di tha: "Sa më përket mua, unë vërtet për këtë do ta bëjë një lutje (nëmë) për tri gjëra: "All-llahu im, nëse ky robi yt është gënjeshtar dhe është ngritur në këmbë për t'u parë e për t'u dëgjuar, atëherë zgjatja jetën, jepi varfëri të gjatë dhe ekspozoje sprovave". Kështu ka ndodhur, pastaj kur e pyetnin për gjendjen, thoshte: "Unë jam plak i moshuar me shumë sprova, më ka zënë nëma e Sa'dit". Abdulmelik b. Umejri rrëfen se Xhabir b. Semure i ka thënë: "Unë e kam parë pas asaj se si i kanë rënë vetullat në sy nga pleqëria e shtyrë, kështu ai përpiqej me gratë në rrugë dhe i mallkonte". (Muttefekun alejhi)
845. Nga Urvete b. Zubejr transmetohet se Erva binti Evs e ka paditur Seid b. Zejd b. Amr b. Nufejlin r.a. te Mervan b. Hakemi. Ajo ka pohuar se Seid b. Zejdi ka marrë diç nga toka e saj. Seidi atëherë tha: "Unë të marrë diç nga toka e saj, pas asaj çka kam dëgjuar prej të Dërguarit të All-llahut s.a.v.s.?" (Mervani) tha: "Ç'ke dëgjuar nga i Dërguari i All-llahut s.a.v.s.?" (Seidi) ka thënë: "E kam dëgjuar të Dërguarin e All-llahut s.a.v.s. duke thënë: "Kush e merr një pëllëmbë tokë me dhunë nga tjetri, me të do të ngjeshet deri në shtatë palë tokë". Mervani i tha atij: "Unë nuk të pyes më për sqarim pas kësaj". Seidi atëherë tha: "All-llahu im, nëse ajo është gënjeshtare, atëherë verboja sytë dhe bëje të vdekur në tokën e saj". Transmetuesi i këtij hadithi thotë: "Ajo nuk ka vdekur derisa nuk është verbuar, dhe derisa ecte nëpër tokën e saj, ra në një pus dhe në të u përmbyt". (Muttefekun alejhi)
Nga transmetimi i Muslimit: Nga Muhammed b. Zejd b. Abdull-llah b. Umeri transmetohet se ai e ka parë atë të verbër, që duke prekur muret, ka thënë: "Më ka zënë nëma e Seidit. Ajo pastaj hasi në pusin e shtëpisë së saj për të cilin bëri padinë, dhe ra në pus; ky ishte varri i saj".
All-llahu i Madhëruar thotë:
"O besimtarë, shmanguni morisë së parashikimeve! Disa parashikime me të vërtetë janë mëkat. Dhe mos spiunoni njëri-tjetrin e as mos përqeshni njëri-tjetrin! A do dikush prej jush të hajë mishin e vëllait të vet të vdekur? Ju atë e dini se është shumë keq - prandaj, ruajuni All-llahut; All-llahu vërtetën pranon pendimet dhe është shumë i mëshirshëm". (el-Huxhurat, 12)
"Mos paso atë për çka nuk di! Edhe të pamurit edhe të dëgjuarit edhe të kuptuarit, për të gjitha këto me siguri ka përgjegjësi". (Isra, 36)
"Ai nuk belbëzon asnjë fjalë e të mos jetë afër tij vigjilenti i gatshëm". (Kaf, 18)
Është e domosdoshme të dihet se çdo i moshërritur është i obliguar ta ruaje gjuhën e tij nga çdo e folur, pa e shoshitur fare, mund të tregojë në dobi. Madje edhe atëherë, nëse është e barabartë të flitet dhe të mos flitet edhe për gjërat e dobishme, sunnet është përmbajtja nga të folurit, sepse shpeshherë kuvendimi i lejuar e çon njeriun në atë të palejuarën apo të jopreferuarën. Kjo është praktikë e shumtë, prandaj është e nevojshme mbrojtja nga kuvendimet e ndaluara e të jopreferuara.
846. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "Kush beson në All-llahun dhe në Ditën e Gjykimit, le të fletë mirë ose le të heshtë". (Muttefekun alejhi)
Ky hadith tregon se është e nevojshme të përmbahemi nga të folurit, përveç nëse është i mirë. dmth. nëse dobia e tij është e dukshme. Ndërsa nëse dobia e tij është e dyshimtë, atëherë nuk bisedohet.
847. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se e ka dëgjuar Pejgamberin s.a.v.s. duke thënë: "Vërtet njeriu me një fjalë të folur, për të cilën ai deklarohet (pa e menduar), mund të rrëshqasë drejt zjarrit më larg se distanca ndërmjet lindjes dhe perëndimit". (Muttefekun alejhi)
Domethënia e "pa shoshitur fare" (ma jetebejjenu) është të rezonuarit e tij, në është mirë apo jo.
848. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "Vërtet njeriu me një fjalë të folur, me të cilën All-llahu është i kënaqur, kurse të cilës ai nuk i kushtoi kujdes, do të jetë i ngritur nga All-llahu në shkallë (të nderit). Dhe vërtet njeriu me një fjalë të folur, me të cilën All-llahu s'është i kënaqur, kurse të cilës ai nuk i kushtoi kujdes, do të hudhet në Xhehennem". (Buhariu)
849. Nga Ebu Abdurrahman Bilal b. el-Harith el-Muzenij r.a. transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "Vërtet njeriu flet një fjalë me të cilën All-llahu është i kënaqur, nga e cila ai nuk ka menduar se do të arrijë diç. All-llahu për këtë atij do t'ia shkruajë kënaqësinë e tij deri në ditën e takimit me të. Dhe vërtet njeriu flet një fjalë, të cilën All-llahu nuk e do, nga e cila ai nuk ka menduar se do të arrijë diç, All-llahu për këtë atij do t'ia shkruajë zemërimin e tij deri në ditën e takimit me të". (Maliku në Muvatta dhe Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen sahih)
850. Nga Sufjan b. Abdull-llahu r.a. transmetohet se ka thënë: I kam thënë: "O i Dërguari i All-llahut,më thuaj diç që të mbrohem me të!" Tha: "Thuaj: krijuesi im është All-llahu, e pastaj vazhdo me ngulm (në këtë)!" Kam thënë: "O i Dërguari i All-llahut, për çka më frikësohesh më së shumti mua?" (I Dërguari i All-llahut) e kapi gjuhën e vet e pastaj tha: "Nga kjo". (Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen sahih)
851. Nga Ibni Umeri r. anhuma transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "Mos flitni shumë pa përmendjen e All-llahut. Sepse, shumë biseda pa përmendjen e All-llahut e vdesin zemrën. Kurse vërtet më së largu nga All-llahu janë ata që i kanë zemrat e vdekura". (Tirmidhiu)
852. Nga Ukbete b. Amiri r.a. transmetohet se ka thënë: Kam thënë: "O i Dërguari i All-llahut, ç'është shpëtimi?" Ka thënë: "Zotëro me gjuhën tënde, rri në shtëpinë tënde dhe qaj për mëkatet tua". (Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen)
853. Nga Ebu Seid el-Hudrij r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "Kur zgjohet njeriu, të gjitha gjymtyrët e tij i kthehen gjuhës duke i thënë: "Kij frikën All-llahut lidhur me ne, sepse ne jemi me ty. Nëse ti je në rrugë të drejtë, edhe ne jemi në rrugë të drejtë, e nëse ti lajthitë, edhe ne kemi lajthitur". (Tirmidhiu)
Domethënia e "i kthehen gjuhës" dmth. i nënshtrohen asaj.
854. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "A e dini ç'është përgojimi?" (As'habët) thanë: "All-llahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri!". (Pejgamberi s.a.v.s.) ka thënë: "Përmendja e vëllait me fjalë që ai i urrenë". Dikush tha: "E ç'mendon, nëse ajo që flas për vëllain tim është e vërtetë?" (Pejgamberi s.a.v.s.) ka thënë: "Nëse është e vërtetë ajo që ti e flet, atëherë e ke përgojuar, e nëse ajo që e flet nuk është e vërtetë, atëherë e ke shpifur". (Muslimi)
855. Nga Ebu Bekri r.a. transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. në hutben e tij në Bajramin e Kurbanit në Minne, në Haxhxhin lamtumirës, ka thënë: "Me të vërtetë gjaku juaj, pasuria juaj dhe nderi juaj janë të shenjta për ju, ashtu siç është e shenjtë kjo dita juaj, në këtë muajin tuaj dhe në këtë vendin tuaj. A po e kam përcjellur porosinë?!" (Muttefekun alejhi)
856. Nga Enesi r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "Kur më ngritën në Mi'raxh, kam hasur në një popull që kishin thonjtë nga bakri, me të cilët i grithnin fytyrat e tyre dhe kraharorët e tyre. Unë thashë: "Kush janë këta, o Xhibril?" Tha: "Ata janë ata që kanë ngrënë mishin e njerëzve dhe nderin e tyre e kanë dëmtuar". (Ebu Davudi)
857. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "Muslimani në tërësi është i ndaluar për muslimanin: gjaku i tij, nderi i tij dhe pasuria e tij". (Muslimi)
All-llahu i Madhëruar ka thënë:
"Dhe kur dëgjojnë ndonjë marrëzi, i kthejnë shpinën". (el-Kasas, 55)
"Ata që u shmangen fjalëve të kota". (el-Mu'minun, 3)
"Edhe të pamurit edhe të dëgjuarit dhe të kuptuarit, për të gjitha këto me siguri ka përgjegjësi". (el-Isra, 36)
"Kur t'i shohish ata që i nënçmojnë argumentet tona, ti largohu prej tyre, derisa të kalojnë në bisedë tjetër. E nëse djalli të bën të harrosh, ti pas përkujtimit mos rri më me mosbesimtarët". (el-En'am, 68)
858. Nga Ebu Derdai r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "Kush pengon që vëllait të tij t'i thyet nderi. All-llahu Ditën e Gjykimit nga fytyra e tij do ta pengojë zjarrin". (Tirmidhiu, i cili thotë se ky është hadith hasen)
859. Nga Itban b. Maliku r.a. transmetohet se në hadithin e tij të gjatë dhe të njohur, që është theksuar në kreun "Shpresa", ka thënë: "Pejgamberi s.a.v.s. është ngritur të falë dhe tha: "Ku është Malik b. Duhshumi?" Një njeri tha: "Ai njeri është hipokrit, që nuk e do All-llahun as të Dërguarin e Tij". Pejgamberi s.a.v.s. i tha: "Mos fol kështu, a nuk e ke parë që pohon publikisht se nuk ka hyjni tjetër përveç All-llahut me të cilin synon kënaqësinë e All-llahut. Dhe vërtet All-llahu ia ka ndaluar zjarrin atij që thotë: 'Nuk ka hyjni tjetër përveç All-llahut, me të cilin synon kënaqësinë e All-llahut". (Muttefekun alejhi)
860. Nga Ka'b b. Maliku r.a. transmetohet se në hadithin e tij të gjatë për rrëfimin e pendimit të tij, i cili është theksuar në kreun për "Pendimin" ka thënë: "Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë duke qenë ulur mes luftëtarëve në Tebuk: "Ç'ka bërë Ka'b b. Maliku?" Atëherë njëri nga Beni Seleme ka thënë: "O i Dërguari i All-llahut, e ka penguar guna e tij dhe shikimi në vetvete". Pastaj Muadh b. Xhebeli r.a. i ka thënë atij: "E shëmtuar është ajo ç'ke thënë!" "Pasha All-llahun, o i Dërguari i All-llahut, ne për të dimë vetëm mirë!" I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. e heshti këtë (dhe nuk e kundërshtoi)". (Muttefekun alejhi)
Dije se përgojimi është i lejuar për qëllime të pastra të sheriatit, deri te të cilët, pa përgojim, nuk mund të arrihet. Këto arsye janë gjashtë:
Shkaku i parë: dhuna e vazhdueshme. Atij personi që i bëhet dhunë, i lejohet të ankohet te sunduesi, gjyqtari ose ndonjë tjetër që është në sundim apo që ka mundësi ta zbatojë drejtësinë mbi tiranin. I dëmtuari thotë: "Filani më ka bërë dhunë kështu e kështu".
Shkaku i dytë i lejimit të zbulimeve të mëkateve të huaja është kërkesa e mundësisë që të çrrënjoset ndonjë punë e shëmtuar dhe që mëkatari të përmirësohet. Lejohet t'i thuhet atij që ka mundësi të pengojë ndonjë të keqe: "Filani punon kështu e kështu, prandaj pengoje atë nga ajo dhe të ngjashme". Synimi i tij duhet të jetë arritja e çrrënjosjes së ndonjë pune të shëmtuar. Nëse synimi i tij është diç tjetër, atëherë zbulimi i të metave të tjetërkujt është i ndaluar.
Shkaku i tretë për çka lejohet zbulimi i të metave të huaja është kërkimi i fetvasë përkatëse. Njeriut të cilit i është bërë e padrejtë i lejohet të thotë: "Më ka bërë dhunë babai im, vëllai im, burri im, ose dikush tjetër kështu e kështu, prandaj a ka të drejtë ai në këtë? Me cilën rrugë do të çlirohem unë nga kjo e kjo dhunë, si do ta arrijë unë të drejtën time, si do ta pengoj dhunën e të ngjashme?". Kjo është e lejueshme në domosdoshmëri. Gjithsesi më e mirë dhe më e pëlqyeshme është t'i thuhet (muftisë): "Ç'thua ti për njeriun, personin ose bashkëshortin puna e të cilit është kështu e kështu? Qëllimi mund të arrihet edhe pa të përcaktuarit dhe të emërtuarit e saktë, por edhe përveç kësaj, të përcaktohet saktësisht, të shënohet dhe të emërtohet dikush është e lejuar, sikur që do t'i përmendim në hadithin e Hindës, in sha'All-llah!
Shkaku i katërt është paralajmërimi i muslimanit nga e keqja dhe këshillimi i tyre, e kjo arrihet në mënyra të ndryshme si psh. detyrimi në gënjeshtër, përgënjeshtrimi i hapur i transmetimeve dhe dështimeve të rrejshme. Kjo përndryshe është e lejuar sipas mendimit të të gjithë muslimanëve, madje edhe obligim për shkak të nevojës, e pastaj të pyesësh dhe të merresh vesh për punët e individëve me të cilët dëshirohet të vendosen marrëdhëniet martesore, të bashkohen në udhëtim, në tregti, në punë e të ngjashme dhe me personat me të cilët dëshirohet të bëhen fqinj. Është obligim i personit që pyetet për dikë që mos ta fshehë gjendjen për të, por haptas t'i shtrojë të gjitha të metat që gjenden te personi për të cilin hulumtohet, kurse me qëllim të mirë që t'i jepet këshillë pyetësit. Kështu, është obligim ta këshillosh një student që mëson dituritë fetare, por i drejtohet për këshillë ndonjë heretiku i cili ndjek risitë ose ndonjë mëkatari. Është detyrë, pra, t'i tërhiqet vërejtje ndonjë studenti që shërbehet me dijen e ndonjë risimtari (bidatxhiu) për rrezikun nga ajo. Është detyrë ta këshillosh dhe t'ia sqarosh gjendjen e tij, por që ekskluzivisht ta ketë qëllimin e këshillës. Kjo është punë ku mund të gabohet lehtë, sepse është e mundshme që oratorin ta udhëheq xhelozia dhe që djalli ta mashtrojë, verbojë në atë punë, kurse atij t'i duket se puna e tij është këshillë, prandaj të tillët duhet të jenë të kujdesshëm dhe largpamës. Po ashtu është me personin i cili synon ndonjë punë me përgjegjësi, në qeverisje e të ngjashme, kurse për të cilën nuk është i aftë, as nuk është adekuat për të, apo pse është mëkatar, me sjellje të prishur dhe plotësisht pa përgjegjësi, i pakujdesshëm e ngjashëm. E tërë kjo është e obligueshme t'i komunikohet personit kompetent apo organit për emërim në pozitën përkatëse, në mënyrë që të pengohet dhe izolohet jomeritori për ndonjë pozitë me përgjegjësi dhe në mënyrë që në atë vend të emërohet i afti dhe i denji. Është detyrë të njoftohet njeriu kompetent ta dijë gjendjen e vërtetë në mënyrë që të veprojë në pajtim me gjendjen e kandidatit përkatës për ndonjë pozitë dhe që personi përgjegjës mos të mashtrohet me të dhe të mund të ndërmarrë masa ta përmirësojë ose ndërrojë për të mirë.
Shkaku i pestë kur mund të zbulohen të metat e dikujt, është nëse një person publikisht gabon apo predikon herezinë (risitë) sikur: pirja publike e alkoolit, tiranët, mashtruesit, plaçkitësit e pasurisë së huaj etj. Natyrisht se këtu nuk bëjnë pjesë çështjet dhe punët sekrete. Është detyrë që të zbulohen publikisht mëkatet e një individi personit kompetent apo organit, porse nuk lejohet zbulimi i të metave të tjera të tij, përveç nëse për këtë ka ndonjë nga shkaqet e theksuara.
Shkaku i gjashtë për zbulimin e të metave është përkufizimi, njoftimi preciz, ashtu që nëse një person i njohur me ndonjë ofiq, siç është: glepë, lotues, çalaman, shurdhak, qorr, vëngërosh dhe emërtime të tjera, atëherë është e lejuar të precizohet edhe kjo. Nuk është e lejuar përgjithësisht të tregohet dikush për të mëngët. Nëse është e mundur të shmangen ofiqet e këtilla, kjo është më e mirë dhe më parësore.
Këto janë gjashtë shkaqet kryesore për të cilat është i lejuar zbulimi i të metave për individin jo të pranishëm, e të cilat i kanë theksuar dijetarët dhe për të cilat ekziston pajtueshmëri e plotë. Të gjitha këto kanë mbështetje në hadithet e njohura dhe të vërteta. Ja disa:
861. Nga Aisheja r. anha transmetohet se një njeri kërkoi leje të hyjë te Pejgamberi s.a.v.s., e ky me atë rast tha: "Lejojeni atë, bashkëfis i keq është ai!" (Muttefekun alejhi)
Buhariu është bazuar në këtë hadith për lejimin e përgojimit të të prishurve dhe të dyshimtëve.
All-llahu i Madhëruar ka thënë:
"Shpifës, që vetëm bart fjalët e huaja". (el-Kalem, 11)
"Ai nuk belbëzon asnjë fjalë e të mos jetë afër tij vigjilenti i gatshëm". (Kaf, 18)
862. Nga Ibni Abbasi r. anhuma transmetohet se i Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka kaluar pranë dy varreve dhe ka thënë: "Këta dy janë në adhab (duke u dënuar). Ata nuk janë në adhab për ndonjë mëkat të madh (sipas tyre), kurse në të vërtetë është mëkat i madh (tek All-llahu). Njëri prej tyre është përcjellës i fjalëve të huaja, kurse i dyti nuk është ruajtur nga pikat e urinës". (Muttefekun alejhi)
Ky është një nga transmetimet sipas Buhariut.
Dijetarët kanë thënë: "Kuptimi i "Ata nuk janë në adhab për ndonjë mëkat të madh" dmth. i madh sipas tyre, dhe është thënë edhe: "e madhe është lënia e tyre".
863. Nga Ibni Mes'udi r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "A dëshironi t'ju tregoj ç'është 'el-ad'hu'? Kjo është përcjellja e fjalëve të huaja me qëllim urrejtjeje mes njerëzve". (Muslimi)
All-llahu i Madhëruar thotë:
"Dhe mos u ndihmoni në mëkate dhe armiqësi!" (el-Maide, 2)
Për këtë kaptinë janë theksuar shumë hadithe më parë kurse këtu po përmendim vetëm këtë:
864. Nga Ibni Mes'udi r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "Asnjë nga shokët e mi të mos më tregojë asgjë për shokët e mi. Unë vërtet dua të dal mes jush zemërpastër (të kem mendim të mirë për ju)". (Ebu Davudi dhe Tirmidhiu)
All-llahu i Madhëruar thotë:
"Ata fshehin nga njerëzit, por nuk fshehin dot prej All-llahut, sepse Ai është me ata edhe natën kur trillojnë fjalë, me të cilat Ai nuk është i kënaqur; All-llahu e di mirë krejt se ç'punojnë ata". (en-Nisa, 108)
865. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "Do të shihni se njerëzit janë si metalet (me vlera dhe karakteristika të ndryshme). Më të dalluarit prej tyre në xhahilijjet do të jenë më të dalluarit në Islam nëse vetëdijësohen (e pranojnë Islamin). Do të shihni se njerëzit më të dalluar në këtë pikëpamje (të fisnikërisë e pozitës) do të jenë ata që më së shumti do ta urrejnë atë (Islamin). Ndërsa do të shihni se njerëzit më të këqij janë ata me dy fytyra: njërës palë i afrohen me një fytyrë, kurse tjetrës me fytyrën tjetër". (Muttefekun alejhi)
All-llahu i Madhëruar thotë:
"Mos paso atë për çka nuk di!" (el-Isra, 36)
"Ai nuk belbëzon asnjë fjalë e të mos jetë afër tij vigjilenti i gatshëm". (Kaf: 18)
866. Nga Ibni Mes'udi r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s.a.v.s. ka thënë: "E drejta të shpie deri te e mira, kurse e mira shpie në Xhennet. Njeriu vazhdon duke folë të vërtetën përderisa të shkruhet edhe te All-llahu ndër të drejtët. Ndërsa gënjeshtra shpie deri në mëkate, kurse mëkatet shpien në zjarr. Njeriu vazhdon duke gënjyer përderisa të shkruhet edhe te All-llahu gënjeshtar"". (Muttefekun alejhi)
867. Nga Abdull-llah b. Amr. b. el-Asi r. anhuma transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "Personi, te i cili gjenden këto katër cilësi, është hipokrit i mirëfilltë, kurse te i cili gjendet një prej tyre, ai posedon cilësi të hipokrizisë derisa nuk e shporr atë:
-kur i besohet diçka, tradhton,
-kur flet, gënjen,
-kur zotohet, mashtron, dhe
-kur grindet tërbohet". (Muttefekun alejhi)
868. Nga Ibni Abbasi r. anhuma transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "Kush mburret në të rrëfyerit e ëndrrave që nuk i ka parë, do të jetë i obliguar t'i lidhë dy qime, që s'mund ta bëjë kurrë, kurse kush e përgjon bisedën e dikujt, të cilit nuk i vie mirë ta bëjë këtë ai, Ditën e Gjykimit veshët do t'i mbushen me plumb. Kush krijon figura, do të dënohet dhe do të obligohet t'u japë atyre shpirt (ruh), kurse ai këtë s'do të mund ta bëjë". (Buhariu)
869. Nga Ibni Umeri r. anhuma transmetohet se ka thënë: Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "Shpifja (iftira) më e keqe është që njeriu të tregojë se ia kanë parë sytë atë që nuk ia kanë parë". (Buhariu)
Kuptimi i kësaj është: Që njeriu të flasë se ka parë (në ëndërr) atë që nuk e ka parë.
870. Nga Semurete b. Xhundubi r.a. transmetohet se ka thënë: "I Dërguari i All-llahut u fliste mjaft shokëve të vet: "A ka parë ndonjë prej jush ndonjë ëndërr?" Atij do t'ia rrëfente ëndrrat e veta ai të cilat All-llahu i ka dhënë ta bëjë. Një mëngjes i Dërguari i All-llahut na tha: "Mbrëmë më kanë ardhur dy njerëz dhe më thanë: Çdo gjë lëre dhe eja me ne. Unë shkova me ta dhe hasëm një njeri të shtrirë, kurse njeriu tjetër mbi të qëndronte me një gur, me të cilin në çast ia dërrmoi kokën (e atij që ishte shtrirë), duke e hedhur prej së larti mbi të. Guri në kokën e tij të dërrmuar u ndal. Njeriu që e hodhi gurin u ul ta marrë atë; kurse ai me kokë të dërrmuar për një çast u shërua siç edhe ka qenë, koka e tij u kthye në gjendjen e mëparshme. E pastaj njeriu me gur e përsëriti veprimin e tij dhe bëri atë ç'bëri herën e parë". (Pejgamberi s.a.v.s.) ka thënë: "Atyre të dyve me të cilët kam udhëtuar u kam thënë: Subhana-ll-llah (Lavdia i qoftë All-llahut), ç'është kjo? Ata të dy më thanë: 'Vazhdo, ec!' Kemi ecur dhe erdhëm te një njeri tjetër, i cili ishte i shtrirë në shpinë, kurse njeriu tjetër mbi të qëndronte me sharrën e hekurt. Ky njeriu e kapi atë që ishte shtrirë në shpinë, për njërën faqe (të fytyrës) dhe me sharrë ia preu një nofull deri pas qafës, një vrimë të hundës me kanxhë hekuri dhe një sy ia preu deri pas qafës. Pas kësaj, po ky kaloi në anën tjetër të fytyrës. Dhe bëri të gjitha ato që i bëri në anën e parë. Ai as nuk e mbaroi anën e dytë, kurse ana e parë e fytyrës së tij në tërësi u shërua sikur edhe ka qenë. Njeriu me sharrën prej hekuri vazhdoi të bëjë ç'bëri më parë". Pejgamberi më tej tha: "Unë atëherë, pasi të gjitha i pashë, thashë: Subhanall-llah, ç'është me këta të dy? Dy shokët e mi më thanë: 'Vazhdo, ec!'Ecëm më tej dhe arritëm më në fund te diç e ngjashme me tennurin (furrën e përflakur)". Transmetuesi konsideron se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "E kur në atë tennur britma dhe zhurmë. Kur vështruam në tennur, e aty kishte meshkuj dhe femra të zhveshura, kurse në çast nën ta flaka e zjarrit i goditte, e kur i kapte flaka, ata rënkonin. Unë sërish u thashë shokëve të mi: 'Ç'është me këta!' Dy shokët e mi më thanë: 'Vazhdo, ec!' Ecëm më tej dhe arritëm deri te një lumë, (Transmetuesi thotë: "Më duket se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë se: "ai lumë ka qenë i kuq si gjaku"), e kur në lumë një njeri noton, kurse në breg të lumit një njeri tjetër qëndron dhe kishte tubuar një grumbull të madh me gurë. E kur notuesi, që notonte nëpër lumë, notoi deri tek njeriu në br
