Përkufizimi dhe filozofia e legjislacionit

Përkufizimi

Predikimi është fjalim në prozë, në të cilin folësi i drejtohet një grupi njerëzish për t'i bindur. Në terminologji ka kuptimin e të folurit të përbërë, që përfshinë elokuencën dhe komunikimin në mënyrë specifike për sa i përket performancës, dialektit, zërit dhe lëvizjes. "Sa herë që i Dërguari i Zotit, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, ka mbajtur një hytbe, sytë e tij skuqeshin, zëri i tij ngrihej dhe zemërimi i tij bëhej i fortë, sikur të paralajmëronte një ushtri duke thënë: "Mirëmëngjesi dhe mirëmbrëma për ju." (Transmetohet nga Muslimi).

Filozofia

Filozofinë dhe urtësinë e legjislacionit në hytben e xhumasë e nxjerrim nga fjala e Zotit të Madhëruar: "O ju që besuat, kur të bëhet thirrja për namaz ditën e xhuma, atëherë vazhdoni te përmendja e Zotit dhe lëreni shitblerjen, e kur të përfundojë namazi, shpërndahuni në tokë dhe kërkoni nga dhuntitë e Allahut. Kujtojeni shumë Allahun që të keni sukses." (El Xhuma, 9).
Hytbeja e xhumasë dhe predikimet e tjera nuk quhen hytbe, përveç se nëse në to do të tregohen çështje me rëndësi dhe domethënie të madhe ku do t'u lexohen me emër të pranishmëve. Për këtë arsye, Ibën Kajimi, në "Zaad el Mead", ka thënë: "Predikimi i Profetit dhe predikimet e tij ishin vetëm një shpjegim i parimeve të fesë dhe asaj që Zoti ka përgatitur për njerëzit e bindjes së Tij në këtë botë dhe në Ahiret. Ai i plotëson zemrat e tyre me predikimin e tij me besim, monoteizëm dhe njohje të Zotit të Tij."

Qëllimet e hytbes së xhumasë:

Zbatimi i urdhrit të Zotit lidhur me këtë çështje;
Të kuptuarit kognitiv (njohës) në arsim dhe mësim (e gjithë shoqëria); Përgjigja e sjelljes, e përfaqësuar nga aplikimi dhe vijimi;
Eksitimi pozitiv duke përhapur frymën e dialogut dhe diskutimit pa argument dhe debat.
Faktorët për suksesin e hytbes dhe të predikuesit:
Hytbeja duhet t'i plotësojë kushtet dhe shtyllat ligjore, shkencore dhe teknike;
Predikuesi duhet të jetë i njohur me mesazhin që po ua përcjell njerëzve. Kjo kërkon:
Referencat e transmetimit dhe hulumtim racional;
Konceptin gjithëpërfshirës të Islamit, pasi që nuk ka njohuri përpos të përgjithshmeve. Ebu Naimi ka transmetuar në "El Hilje" një hadith mbi autoritetin e Profetit, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, në të cilin ai thotë: "Këtë fe nuk e ligjëron vetëm ai që ka njohuri në të gjitha aspektet e saj." Pastaj vizioni i plotë i planit për predikimet në përgjithësi dhe predikimi aktual në veçanti.
Mjeshtëri në formë dhe përmbajtje, gjuhë, mendim dhe njohuri;
Mundësia për të ripërtërirë çështjen e fesë. Me këtë nënkuptoj ripërtëritjen e fesë së praktikuar që të jetë në përputhje me fenë e shpallur, dhe kjo kërkon përpjekje për të hequr risitë dhe atë që i bashkëngjitet fesë që nuk është pjesë e saj dhe aktet dalluese të adhurimit nga zakonet, sepse Pejgamberi a.s. ka thënë: "Kushdo që fut në këtë çështje tonën diçka që nuk është pjesë e saj, ajo refuzohet";

Elokuenca në të folur dhe komunikimi i kuptimeve dhe konotacioneve.

Predikuesi duhet të jetë i ditur për masën-xhematin që i drejtohet dhe në këtë kërkohet:
Njohuri të sociologjisë dhe psikologjisë dhe njohje të kushteve, nevojave dhe problemeve të audiencës, në mënyrë që t'u sigurojë atyre atë që i përshtatet dhe atë që duhet të dëgjojnë dhe të dinë për të përmirësuar kushtet e tyre;
Sjellja me të tjerët në bazë të nderit, respektit, njohjes dhe vullnetit për t'u njohur dhe bashkëpunuar.
Predikuesi duhet të jetë i guximshëm, ai nuk duhet t'u bëjë lajka njerëzve për ta fituar dashurinë e tyre në kurriz të mendimit, fesë dhe diturisë së tij dhe nuk duhet të jetë hipokrit ndaj pushtetarëve, duke humbur kështu këtë botë dhe Ahiretin, por të jetë i guximshëm edhe me veten e tij, duke pranuar gabimet nëse i bën ato dhe duke kërkuar nga njerëzit këshilla dhe korrigjim. Es Sidiku, Allahu qoftë i kënaqur me të, në hytben e kalifatit, ka thënë: "Unë jam caktuar mbi ju dhe nuk jam më i miri prej jush, nëse bëj mirë, më ndihmoni, e nëse bëj gabim, më korrigjoni."
Miratimi i qëllimit të reformës, e kjo bëhet duke arritur drejtësinë dhe mëshirën, të cilat janë bazat e reformës. Drejtësi do të thotë dhënia e secilit atë që i takon, kurse mëshirë dhënia e diçkaje me dobi dhe butësi. Zoti i Plotfuqishëm tha: "Dhe suksesi im nuk varet prej asgjëje tjetër përveç prej Allahut. Tek Ai jam mbështetur dhe tek Ai kthehem." (Hud, 88).

Sfidat e hytbes së xhumasë:

Shqetësimet e shoqërisë dhe shqetësimet e vetë predikuesit;
Islami politik ose politizimi i Islamit dhe natyra e raportit me autoritetin politik;
Kaosi i termave të vjetra dhe moderne;
Nacionalizmi i munguar dhe i pranishëm;
Hytbe të gjata pa nevojë;
Zgjerim dhe shkurtim;
Imitimi dhe shmangie e krijimtarisë;
Përsëritja e hytbeve ndër vite;
Temat e rëndësishme dhe kriteret e rëndësisë.
Një dokument bashkëpunimi konstruktiv, i bazuar në një thirrje të vetëdijshme për Zotin: O predikues, oratorë, imamë dhe mësuese, o predikuese, mësuese dhe predikuese femra, le të bashkohemi për të bashkëpunuar në mënyrë konstruktive me njëri-tjetrin për hir të një thirrjeje të ndërgjegjshme, serioze dhe të dobishme për Zotin, duke këshilluar njëri tjetrin dhe njëra-tjetrën për këto çështje:
Forcimi i sinqeritetit ndaj Zotit Fuqiplotë si pikënisje në thirrjen tonë, duke forcuar lidhjen me Të, nëpërmjet adhurimeve të ndryshme dhe të larmishme, ndër të cilat më kryesoret janë: namazi dhe leximi i Kuranit, veçanërisht gjatë kohës së para agimit dhe pas agimit.
Përkushtimi ndaj metodës shkencore në thirrjen drejt Zotit në aspektin e përmbajtjes, që disiplinohet nga përkatësia e vërtetuar ndaj Kuranit famëlartë dhe Sunetit fisnik. Ne jemi urdhëruar që t'u drejtohemi njerëzve sipas nivelit të të kuptuarit të tyre dhe t'u flasim atyre për atë që ata nuk e dinë.
Mbajtja e foltores dhe bankave të mësimdhënies nga të qenit zëdhënës për përhapjen e shpifjeve të një personi, shkrimtari ose grupi të caktuar. Detyra jote si ligjërues është të përgënjeshtrosh, të shqyrtosh dhe të studiosh idetë, jo të nënçmosh ose të ofendosh njerëzit.
Përqendrimi në pjesën më të madhe të kohës - përveç rasteve të veçanta - në çështje morale dhe sociale, sepse kriza është një krizë morale dhe kombet mbeten për aq kohë sa morali i tyre mbetet.
Le të jemi të etur për ta bërë veten një shembull të mirë për ata që i thërrasim dhe i mësojmë, duke qenë seriozë në zbatimin e mësimeve të fesë sonë të vërtetë dhe duke përqafuar moralin e Kuranit fisnik dhe moralin që mësuesi ynë, Muhamedi a.s., na e ka mësuar.
Fjalimi duhet të mbahet me një zë të përshtatshëm për temën, predikimin ose mësimin, dhe me një ton që merr parasysh natyrën e fjalisë së thënë, qoftë thirrëse, pyetje apo të ngjashme, me plot respekt e vlerësim për dëgjuesin dhe shikuesin dhe lutjet për të gjithë që atdheu të ruhet, të mbrohet dhe të kujdesemi për të.

Mahmud Ukkam
Përktheu dhe përshtati: Avdyl Rrahmani