2.2. Argumentet për ndalimin e besëtytnisë

a) Argumentet nga Kur’ani

Argumentet (tradicionale) nga Kur’ani dhe Hadithi na mësojnë se imani dhe besëtytnia janë dy gjëra të kundërta. Njëra tjetrën e luftojnë. Edhe imani edhe besëtytnia në të njëjtën kohë nuk mund të bashkohen te një besimtar. Kur mungon prezenca e imanit, shfaqet besëtytnia. Derisa imani shprehjen e vet e lidh për besimin në Allahun Një, Krijues të çdo gjëje, besëtytnia objektivin e vet e adreson në të krijuarën. Anashkalimi i direktivave që burojnë nga imani dhe përvetësimi i bindjeve të tjera, duke i dhënë gjësendeve prerogativën që i takon Krijuesit Absolut, apo duke besuar në ta, apo duke iu lutur atyre, apriori shpie në rrugët që çojnë ose në politeizëm (besim në shumë zota) ose në ateizëm (mosbesim). Kjo është edhe domethënia e ajetit të Kur’anit famëlartë:
”Dhe shumica e tyre nuk e beson ndryshe Allahun, vetëm se duke i shoqëruar (zota të tjerë)”. (Kur’ani, Jusuf:106). Pra, e besojnë Allahun, por këtë besim e shoqërojnë edhe me besëtytni të tjera, rival besimit në Allahun. Po ashtu në një ajet tjetër Allahu urdhëron qartë:
”Dhe mos lut tjetër kë pos Allahut, ndonjë (idhull) që nuk të sjell as dobi as dëm, e nëse bën atë, dije se i ke bërë padrejtë vetvetes” (Kur’ani, Junus:106).
Thënia e Allahut ‘mos lut tjetërkënd pos Allahut’ është gjithëpërfshirëse, dhe e kufizon çdo mundësi tjetër që njeriu t’i drejtohet dikujt tjetër apo të hyjnizojë diçka tjetër. Kur u paraqit Pejgamberi a.s. në shoqërinë e atëhershme ekzistonin disa njerëz që njiheshin me emrin ‘kehhan’ ose ‘arr-rrafin’ (fallxhorë e astrolog), të cilët pretendonin se i njihnin ngjarjet e të kaluarës dhe të ardhmes nëpërmjet kontakteve me xhinët ose me krijesat të ngjashme me to, dhe për këtë shkak Pejgamberi a.s. u shpalli luftë gënjeshtarëve të tillë, të cilët nuk mbështeteshin në dituri të vërtetë, në rrugë të drejtë dhe në librin ndriçues, dhe ua lexoi ajetin që ia shpalli Allahu xh.sh.(35):
“Thuaj: “Askush veç Allahut as në qiej, as në tokë, nuk e di të fshehtën, as nuk e di se kur ringjallen” (Kurani: En-Neml: 65).
Domethënë, të fshehtën nuk e di askush, as engjëjt, as exhinët e as njerëzit, sepse Allahu i Madhëruar e ka dëshmuar këtë dhe e ka vërtetuar. Hutimi i disa njerëzve se gjoja xhinnët e dinë të fshehtën dhe të ardhmen është vetëm iluzion dhe mashtrim. Xhinnët, në raste të caktuara, mund ta dinë vetëm atë që ndodhë dhe atë që planifikon njeriu për ta bërë në të ardhmen dhe jo atë që do të ndodhë. Pra, duhet bërë dallim ndërmjet:
- planifikimit për të ardhmen, dhe
- njohjes së ndodhive të së ardhmes.
Njëra dhe tjetra kanë dallim esencial. Le ta marrim një shembull: Unë planifikoj, që pas një jave ta blej një shtëpi, por këtë plan e mbaj sekret dhe nuk mund ta dijë askush pos Allahut të Madhëruar. Fallxhorët, këtë planifikim timin mund ta dinë nëpërmjet xhinnit tim (elkarinu)(36), i cili i dëgjon planet e mia dhe ia transmeton në moment fallxhorit, sepse xhinnët e kanë atë mundësi që në largësi të madhe të transmetojnë informacione shumë shpejt. Mirëpo xhinni e din vetëm planifikimin e jo ngjarjen e të ardhmes, sepse ngjarjet e të ardhmes ekskluzivisht janë në fuqinë e Allahut, përfshirë këtu gjithçka që ekziston pa bërë përjashtim edhe vetë ekzistencën e xhinnëve, sepse Ai i ka krijuar xhinnët,Ai i ka krijuar njerëzit dhe gjithçka tjetër. Si mund ta kontrollojë xhinni të ardhmen, kur ai nuk e ka në dorën e vet as jetën e vet?! Nëse unë them, se pas një jave do të shkojë në Qabe, dhe kjo ndodhë kështu, nuk do të thotë se unë e di të ardhmen. Absolutisht jo. Por, vetëm planifikimi im ka rastisë të përputhet me atë që është shkruar në caktimin e Allahut për të ndodhur. Prandaj, fallxhorët, nëpërmjet xhinnëve mund t’i dinë, po them kushtimisht, planifikimet për të ardhmen e jo ngjarjet që do të ndodhin në të ardhmen, sepse ato janë e drejtë ekskluzive e caktimit të Allahut.
Nga këtu, kuptojmë se ekzistojnë dy lloj të fshehtash:
1.E fshehta relative , dhe
2.E fshehta absolute
E fshehtë relative është ajo e fshehtë, të cilën pos Allahut mund ta dinë edhe dikush prej njerëzve, ndërsa e fshehtë absolute është diçka që vetëm Allahu xh.sh. e di, kurse njerëzit nuk mund ta dinë dhe nuk mund të depërtojnë me njohuritë e tyre të kufizuara ta zbulojnë atë fshehtësi.(37)
Për këtë arsye dhe është i porositur myslimani që për planifikimet e tij në të ardhmen, të thotë inshallah - nëse do Allahu do ta bëj(38), e assesi të mos thotë se ‘këtë punë dhe atë punë, do ta bëj’. Ndaj, fallxhorët pandehin apo hamenden dhe nuk mund të ndryshojnë asgjë prej asaj që është vendosur për të ndodhur. Allahu i Madhëruar i drejtohet Muhamedit a.s. që tu thotë të gjithënjerëzve dhe veçantë atyre që i mashtrojnë njerëzit duke i manipuluar me njohjen e të ardhmes: “Thuaj: “Unë nuk kam në dorë për veten time as ndonjë dobi as ndonjë dëm, pos çka do Allahu. Sikur ta dija të fshehtën, do t’i shtoja për vete të dobishmet, e nuk do të më prekte gjë e keqe. Unë nuk jam tjetër vetëm se qortues dhe përgëzues për njerëzit që besojnë” (Kurani, El-A’raf: 188).
Po ashtu, një ajet tjetër, ku Allahu i Madhëruar tregon rreth vdekjes së Sylejmanit a.s., mohon drejtpërdrejt mundësinë që xhinnët ta njohin të ardhmen. Allahu i kishte nënshtruar xhinnët e Sylejmanit a.s., dhe i kishte detyruar ta dëgjonin atë, duke i kërcënuar me dënim të rëndë. Sulejmani a.s., këtë mundësi e kishte shfrytëzuar për të mirë të njerëzimit dhe i kishte ngarkuar me punë të rënda. Mirëpo, kur vdiq Sulejmani a.s., xhinnët ende vazhdonin në atë trend. Sikur ta dinin të fshehtën ata do të dinin edhe për vdekjen e Sulejmanit a.s. dhe do të braktisnin kryerjen e punëve të rënda. Prandaj Allahu thotë: “...Sikur ta dinin të fshehtën, nuk do të vazhdonin të qëndronin nën mundin e rëndë” (Kur’ani, Sebe’e:14).
Pra, falli dhe pretendimi për njohjen e të ardhmes janë një mashtrim i vërtetë dhe “konsiderohen prej shirkut, sepse janë punë të shejtanit, ndërsa është fare e qartë se xhinnët për t’u vënë në shërbim të magjistarit kërkojnë prej tij kryerjen e gjynaheve të ndryshme, midis të cilave edhe forma të ndryshme shirku.”(39)

b) Argumentet nga Hadithi

Me të vërtetë ekzistojnë shumë hadithe që i bëjnë denoncim fallxhorëve dhe besëtytnive në përgjithësi. Ndonëse, hadithet e Pejgamberit a.s. nuk flasin veç e veç për secilën prej besëtytnive që i kemi përmendur dhe për shumë të tjera që ekzistojnë e që nuk i kemi përmendur, pasi që porta e tyre mbetet e hapur, megjithatë, thëniet e Resulullahit s.a.v.s. vendosin kriteret që vlejnë për të gjitha llojet dhe kategoritë pa dallim. Sepse, besëtytnitë, në parim, janë të gjitha njësoj: besim i kotë, ndërsa vetëm manifestimi i tyre ndryshon. Si ai që shkon te fallxhori, e i beson atij që po e thotë, si ai që kërkon bereqe tin prej varrit apo nallçes (patkoi), si ai që u beson idhujve apo idoleve, janë njësoj - besim i kotë. Le të transmetojmë disa prej tyre: Transmetohet se një delegacion ka shkuar te Pejgamberi a.s. me paragjykimin se ai u takon atyre që e njohin të fshehtën, dhe kështu fshehën diçka në dorë dhe e pyetën për të, e ai u përgjigj me sinqeritet: (40)
“Unë nuk jam parashikues; parashikuesi, parashikimi dhe fallxhorët do të hyjnë në zjarr!”(41).
Kur njerëzit pranuan Fenë Islame gjatë kohës së Pejgamberit a.s. ata shpesh kanë bartur me vete besimin në nuska të njohura kolektivisht në gjuhën arabe si ‘temaim’ (lexo: temimeh). Lidhur me këtë ka shumë hadithe të Pejgamberit a.s. me të cilat ai e ka ndaluar rreptësisht atë shprehi të myslimanëve.(42)
Transmeton Imran bin Husajn r.a. se “Pejgamberi a.s. i kishte parë një byzylyk bakri në llërë të dorës së një njeriu, e i kishte thënë: Mjer ti! ç’është ky? Njeriu (i tha):kjo është që t’më mbrojë nga dobësia! Pejgamberi a.s. i tha: Sa i përket asaj, ajo vetëm ta shton dobësinë, prandaj gjuaje atë, nëse vdes me të në llërë, kurrë nuk do të shpëtosh”.(43)
“Ai që lidh nyja e pastaj fryn në to (nyja), bën magji, e ai që bën maxhi, bën shirk”(44)
“Kush shkon te fallxhori ose te paralajmëruesi dhe i beson në atë që e thotë, bën kufër në atë që i është shpallur Muhamedit a.s.”(45).
Pejgamberi a.s. të thotë: “Nuk ka tijareh - pesimizëm, por më e mira të mirës është el-fe’lu. I është thënë: “O i Dërguari i Allahut, po çka është el-fe’lu? Tha: fjala e mirë (shpresëdhënëse) që mund ta dëgjojë secili nga ju”(46) Është me rëndësi të theksojmë se, besimi Islam nuk i vë në shënjestër vetëm atë që merret me fall, magji apo parashikim, por edhe atë që shkon tek ai dhe u beson fjalëve të tij. Po edhe nëse nuk i beson, sërish nuk lejohet, sepse ndikon në inkurajimin e tyre. Pejgamberi a.s. thotë: “Nuk është prej nesh ai që parandien ose që kërkon t’i parandihet diçka,(ai që qet fall) ose që kërkon t’i qitet fall dhe ai që bën magji ose kërkon t’i bëhet magji!”(47)

c) Argumentet racionale

Parimi i parë i besimit Islam ishte që në mendjet e myslimanëve të krijohet bindja se kjo gjithësi e madhe ku jetojnë të gjitha krijesat e Allahut, nuk është kaotike dhe se nuk zhvillohet jashtë ligjeve të caktuar, si dhe asgjë nuk lëvizë sipas dëshirave të krijesave, sepse sikur të ndodhte një gjë e tillë a thua çfarë mund të ndodhte kur shumica e tyre janë kontradiktore48 (shih:Kurani:El Mu’minun:71). Kjo gjithësi është me ligje të caktuar, të pandryshueshme e konstante të cilat në asnjë mënyrë nuk ndryshojnë. (shih: Kurani, Fatir: 43).
Më lart, kur kemi folur te nëntitulli “njohje me besëtytninë” thamë se shikuar nga aspekti logjik e filozofik, besëtytnitë janë vendosje e lidhjeve shkakore ndërmjet atyre gjësendeve, dukurive apo njerëzve, të cilat zaten nuk kanë asnjë lidhje të drejtpërdrejtë ose janë të lidhura në mënyrë të rastësishme.(49)
Racionalisht, manifestimi i besëtytnive është tepër naiv dhe primitiv, sepse ndërlidhet me besueshmëri të paarsyeshme. T’u jepen gjësendeve atribute mbinatyrore dhe se gjoja ato mund të ndikojnë në jetën e njeriut, pa shfaqur ndonjë lidhje shkakore të arsyeshme, kjo nuk ka domethënie tjetër, pos hyjnizim i gjësendeve apo i krijesave, të cilat nuk mund të bëjnë asgjë absolutisht për vetveten e tyre e lëre ma për të tjerët.
Besimi është besim i drejtë dhe nuk është besëtytni, sepse korrespondon plotësisht me shkakun dhe pasojën. Sa i përket shkakut, ai induktohet nga ekzistenca e Krijuesit, ndërsa sa i përket pasojës ajo induktohet nga paaftësia e njeriut si qenie në varshmëri. Si mund ta kuptojmë këtë? Njeriu është qenie e nevojshme në ekzistencë dhe ndien nevojë për ekzistencën e vet në çdo moment. Ai pa ajër nuk mund të jetojë, ndërsa ajri është krijim i Allahut. Pastaj, të gjitha nevojat e tij plotësohen në kuadër të kësaj gjithësie. Prej qiellit, Allahu e lëshon shiun, ndërsa prej tokës na jep frutat. Të gjitha këto të mira i ka krijuar Allahu dhe njeriu nuk e ka asnjë meritë në krijimin e tyre. Nga këtu, njeriu duke e pa këtë pafuqi të tij, p.sh. vetëm për një moment sikur të mos ekzistojë ajri, ai nuk mund të mbijetojë, ai detyrimisht (kupto: instinktivisht) ndien nevojë për t’iu drejtuar një fuqie mbinatyrore. Kjo mbështetje e tij është besimi që i adresohet Allahut të Madhëruar, Krijuesit të Gjithësisë. Kjo është natyrshmëria e njeriut, ku shkaku është vetë Allahu, ndërsa pasoja është domosdoshmëria e besimit në Të. Ndërsa besëtytnia është marrëzia e njeriut, sepse është ikje nga kjo gjendje natyrore e tij. Për të tillët Allahu i Madhëruar në Kur’an thotë: ”... se kur do ta shohin dënimin (në botën tjetër), do të binden se e tërë fuqia i takon vetëm Allahut (e jo idhujve) dhe se Allahu është ndëshkues i rreptë”. (Kur’ani, El-Bekare:165.

2.3. Domethënia akaidologjike e çështjes

Pasi u qartësua, tevhidi dhe llojet e tij, pastaj edhe argumentet që ndalojnë besëtytninë, na mbetet ta tërheqim paralelen akaidologjike, e cila vërteton se besëtytnia është akt i frikshëm, ngase e kërcënon në mënyrë serioze ekzistencën e tevhidit. Kur i kuptojmë mirë kornizat e tevhidit në të gjitha llojet e tij, e kemi shumë lehtë ta kuptojmë se përse besëtytnia është kontradiktë e besimit islam. Nëse besojmë në ‘tevhidin rububijjeh’, kuptojmë se askush nuk mund të bëjë asgjë përpos Allahut. Nëse besojmë në ‘tevhidin uluhijjeh’, kuptojmë se askujt nuk duhet drejtuar për çdo nevojë dhe për adhurim përpos Allahut. Nëse besojmë në ‘tevhidul esmai ves-sifati’, kuptojmë se askush nuk është i përsosur dhe nuk ka kapacitete për t’i përgjigjur nevojave tona përpos Allahut. Nisur nga këtu, gjithçka që i atribuojmë prej vetive të këtilla dikujt tjetër, pra veti hyjnore, kemi rënë në kontradiktë me besimin islam. Ndërsa është fare e qartë se besëtytnia është atribuim vetive hyjnore krijesave dhe kështu është adhurim ndaj tyre. Njeriu në historinë e vet, parimisht mund të themi se nuk ka çaluar shumë nga ‘mosbesimi’ si një akt i mohimit kategorik të ekzistencës së Allahut, sepse në përgjithësi e ka besuar ekzistencën e Tij (shih: Kur’ani, Ez-Zuhruf:87; Junus:31). Por, ai është përshkuar më së shu mti nga ndjenja e (mos)veçimit të Allahut për zot të Vetëm në adhurim, me bindjen se vetëm Atij duhet t’i takojë çdo formë e adhurimit. Kjo e fundit, ka qenë kërkesë e secilit pejgamberë për çdo shoqëri njerëzore:
“... Të gjithë ata thoshin:Adhuroni vetëm Allahun, e shmanguni idhujve” (Kur’ani, En-Nahl:36).
Në këtë konstelacion, themi se besëtytnia, parimisht nuk është diçka që e mohon drejtpërdrejt Allahun (kufër), por themi se besëtytnia është ajo që besimtarin besëtyt e shpie në një dukuri tjetër tepër të rrezikshme, e që është ‘politeizmi - idhujtaria’ apo siç njihet në terminologjinë fetare ‘shirku’ – të adhuruarit dikë tjetër krahas Allahut. Ndonëse, ‘besimtari’ besëtyt, e beson Allahun e që kushtimisht mund të llogarisim për një fije shprese në çështjen e tij, në anën tjetër është fatale vendimi se, megjithëkëtë, Allahu i Madhëruar nuk i ka llogaritur për besimtarë ata që e kanë besuar Allahun për Krijues, por që krahas adhurimit ndaj Tij, kanë adhuruar edhe idhuj (idole) të tjerë, apo që adhurimin ndaj tij e kanë përzier me besëtytni dhe mitologji. Në Kur’an, lexojmë se sikur idhujtarët të pyeteshin se kush i krijoi qiejtdhe tokën ata gjithsesi do të thoshin “Allahu” (shih:Kur’ani; Ez- Zuhruf:87); pastaj sikur të pyeteshin se kush i furnizon me begati, gjithsesi do të thoshin “Allahu” (shih:Kur’ani, Junus:31). Domethënë, ata kanë pasur ‘besim’ në Allahun. Mirëpo, krahas Tij kanë adhuruar edhe ‘fuqi mbinatyrore’ të tjera, përfshirë nga llojet e gjësendeve që vetë i kanë gdhendur apo kultet e personaliteteve të vdekura, të cilët i kanë konsideruar për ndërmjetësues te Zoti i Vërtetë. (shih: Kur’ani, Ez-Zumer:3; Junus:18). Këtë besueshmëri të tyre Allahu i Madhëruar e ka quajtur shirk - politeizëm. Po ashtu, Allahu ka dëshmuar se janë ateistë (jobesimtar), ata të cilët e morën për zot, Isain (Mesihin) birin e Merjemes (shih:Kur’ani, El-Maide:72). Po kështu ka dëshmuar edhe për ata që thanë se “Allahu është i treti i treve” (shih:Kur’ani, El-Maide:73). Prandaj nëse e shikojmë me kujdes përmbajtjen e besëtytnisë dhe manifestimin e saj, padyshim do të vërtetojmë se ajo inkorporon drejtpërdrejt elemente të shirkut - politeizmit, në të tri kategoritë e tevhidit.

a) Shirku në ‘rububijjeh’.

Shirku në këtë kategori shfaqet në forma të ndryshme. Në mesin e ca njerëzve myslimanë, shirku i rububijjes është i manifestuar në besimin e tyre se shpirtrat e të shenjtëve dhe njerëzit e tjerë të drejtë mund të ndikojnë në çështjet e kësajbote, madje edhe pas vdekjes së tyre. Shpirtrat e tyre, besohet se mund t’i plotësojnë nevojat e ndonjërit, t’i largojnë fatkeqësitë dhe t’i ndihmojnë çdonjërit që iu lutet atyre. Andaj, adhuruesit e varreve ia atribuojnë shpirtrave njerëzor aftësinë hyjnore, me të cilën shkaktohen ngjarjetnë këtë botë, të cilat në të vërtetë vetëm Allahu mund ti shkaktojë.(50)
Besëtyti, në rastin konkret,duke përvetësuar këtë formë të besueshmërisë,i bën injorim të drejtpërdrejtë Allahut të Madhëruar duke ia atribuuar edhe dikujt tjetër krahas Allahut, sovranitetin e Krijuesit, Sunduesit, Furnizuesit, Ndihmuesit, etj.

b) Shirku në ‘uluhijjeh’.

Në këtë kategori të ‘shirkut’ bëjnë pjesë të gjitha veprimet me karakter të besueshmërisë dhe adhurimit, të cilat i drejtohen dikujt tjetër, e jo Zotit, apo nëtë njëjtën kohë i drejtohen edhe Zotit të Madhëruar, po edhe dikujt tjetër në cilësi të ndërmjetësuesit. Besimi në besëtytni, përgjithësisht e ka këtë manifestim, ku lutjet i adresohen ‘ndërmjetësuesve’ (përfshirë subjektet, shenjat, vendet e shenjta, etj.) kështu duke i dhënë atribute hyjnore. Lidhja e besimit në besëtytni, do të thotë që të shprehet përulja (nënshtrimi) ndaj atij të
cilit i drejtohet. Ndërsa shprehja e përuljes në konceptin e adhurimit dikujt tjetër përpos Allahut, është shirk ndaj Allahut, i Cili është i Vetëm që meriton t’i nënshtrohemi e askujt tjetër. Allahu në Kur’an thotë:
”Dhe mos lut tjetër kë pos Allahut, ndonjë (idhull) që nuk të sjell as dobi as dëm, e nëse bën atë, dije se i ke bërë padrejtë vetvetes” (Kur’ani, Junus:106). Po ashtu thotë: ”E nga njerëzit ka asi që në vend të Allahut besojnë idhujt, që i duan (i madhërojnë) ata, sikur (që besimtarët e vërtetë e duan) Allahun, …” (Kur’ani, El-Bekare:165).
Prandaj, rëndësia e veçimit të Allahut në të gjitha lutjet dhe adhurimet, ka qenë motoja e të gjithë pejgamberëve. Këtij parimi, në Kur’an dhe në Hadithe të Pejgamberit a.s. i është kushtuar kujdes i veçantë, ndoshta pse shumica e shoqërive kanë qenë të përfshira në këtë kategori të shirkut.

c) Shirku në ‘el-esmau ve’s-sifat’.

Shirku në këtë kategori, përfshinë bindjet besëtyte, duke i dhënë krijesave atributet e Krijuesit, dhe e kundërta, duke i dhënë Krijuesit atributet e krijesave. Besimi në besëtytni, nuk do mend se është një manifestim ideal dhe real i atribuimit të cilësive të Allahut, krijesave. P. Sh. Thënia e njerëzve se ‘natyra krijon’ apo se ‘natyra e ka krijuar njeriun dhe çdo gjë tjetër’ është diçka e këtillë, sepse natyra është vetë krijesë dhe nuk mund të krijojë asgjë. Por, Allahu është Krijues. Pastaj, sikurse janë thëniet se ‘materia’ është e pa fillim dhe e pafund. Po ashtu lutja ndaj të vdekurve, apo të gjallëve në kuptim të përulësisë, është e këtillë. Më tej, shkuarja te fallxhiu dhe besimi në fjalët e tij mbi fshehtësitë e ndodhive të së ardhmes, është shirk, sepse njohës i të ardhmes është vetëm Allahu Fuqiplotë.

2.4. Dispozita ndaj besimtarit besëtyt

Besimtari i cili manifeston besueshmëri në besëtytni, çështja e tij i nënshtrohet dy dispozitave:
- Dispozita e kësaj bote ( ????? ), e cila nënkupton procedurën ku besëtyti duhet të përballet për besëtytninë të cilën e aplikon dhe duhet t’i tërhiqet vërejtja se ajo konsiderohet devijim nga rruga e vërtetë. Nëse ai nuk heq dorë nga ajo formë e besueshmërisë, atëherë pason qëndrimi në varësi me intensitetin ekotësisë apo rrezikut të besëtytnisë. Sepse, dihet se disa prej besëtytnive janë shirk i pastër (politeizëm), sikurse është lutja ndaj të vdekurve dhe sjellja rreth ‘tyrbeve’, qoftë duke iu drejtuar atyre si ndërmjetësues, në atë mënyrë siç veprojnë katolikët, të cilët u rrëfehen priftërinjve për mëkatet e bëra..., ku priftërinjtë veprojnë si ndërmjetësues mes njerëzve dhe Zotit, qoftë duke iu lutur atyre drejtpërsëdrejti për falje të mëkateve(51), e disa të tjera janë në intensitet më të zbehtë, sikurse është bartja e një rruaze të kaltër në byzylyk apo rreth qafe për ta larguar ‘mësyshin’, duke mos i besuar për fuqi mbinatyrore, por vetëm për ta devijuar shikimin dashakeqë të njerëzve.(52)
Nëse nuk hiqet dorë nga ato që janë besëtytni të kategorisë së rëndë (shirk), atëherë vjen në shprehje akuza për devijim nga rruga e drejtë, përkatësisht për apostazi - dalje nga Feja Islame ( ???? ). E kjo domethënë se ai privohet nga të drejtat islame, pasi paraprakisht të plotësohen kushtet sheriatike për këtë dhe të evitohen pengesat, sikurse është ofrimi i mundësisë që ai të kthehet sërish në Fenë Islame (duke përfshirë procedurat adekuate për këtë), pastaj sqarimi i atyre çështjeve (bazore) me argumente në të cilat ka rënë në apostazi si shkak i besëtytnisë…etj. Nëse pendohet nga qëndrimet e tij, kthehet në shoqërinë islame me të gjitha të drejtat dhe detyrimet. Në të kundërtën ekzekutohet(53). E nëse kjo nuk mund të realizohet (zakonisht në vende ku sheriati nuk ka aplikim), atëherë atij as nuk i jepet selam e as nuk i kthehet; nuk ka mbrojtje për jetën e tij dhe pasurinë e tij; nuk mund të martohet me grua myslimane; apo nëse është i martuar shkurorëzohet; nëse vdes në këtë gjendje nuk i lahet xhenazja; nuk i falet namazi i xhenazes; nuk varroset në varrezat e myslimanëve; nuk zbatohen parimet e trash ëgimisë ndërmjet tij dhe të afërmeve dhe dispozita të tjera(54). E sa i përket besëtytnive të kategorisë më të lehtë, më së paku që mund të thuhet është se ato konsiderohen prej mëkateve që meritojnë ndëshkimin e Allahut të Madhëruar.
- Dispozita e botës tjetër, e cila është varësi e qëndrimit të besimtarit në këtë botë. Allahu ka dëshmuar se politeistët (ku potencialisht mund të bëjnë pjesë edhe besëtytët hijerëndë) dhe mosbesimtarët do të jenë përgjithmonë në xhehennem (shih: Kur’ani, El-Maide:72-73), ndërsa mëkatarët nga besimtarët janë në dëshirën e Allahut, nëse do i falë dhe i shpie në xhennet me mëshirën e Tij, e nëse do i dënon me drejtësinë e Tij aq sa është pesha e mëkatit të tyre në këtë botë. Çështja e tyre është në mëshirën e Allahut të Madhëruar. (shih:Kur’ani: El-Bekare:284).

Përfundim

Nga sa u tha më lart, besëtytnia është dukuri shumë e rrezikshme në kontekst të devijimit, ndërsa shumë e frikshme në kontekst të pasojave. Tashmë e kuptuam se, manifestimi i besëtytnisë, parimisht ka elemente të politeizmit apo idhujtarisë.
Fatkeqësisht, edhe në hapësirat tona mbarëkombëtare, pra, në mesin e myslimanëve, ka besëtytni të natyrave dhe llojeve të ndryshme. Shumica e tyre me bazë të krishterë e një pjesë tjetër me bazë pagane. Është imperativ besimor - imanor, që në mënyrë të prerë të distancohet çdo mysliman nga të gjitha format e besëtytnive dhe shfaqjet irracionale të besueshmërisë. E kemi besimin Islam, i vetmi i drejtë, i cili na përmbush çdo nevojë tonën në të gjitha rrafshet dhe nuk lë asnjë hapësirë. Nuk kemi nevojë të marrim ‘ndërmjetësues’ për te Allahu, e as të shpresojmë diç të mirë te ato gjësende apo çfarëdo qoftë tjetër, që nuk mund të bëjnë asgjë (as të mirë e as të keqe) për veten e tyre.
Për gjithçka që ndiejmë nevojë në jetën tonë, duhet t’i drejtohemi Allahut. Allahu i Madhëruar, i drejtohet Pejgamberit a.s. duke i thënë:
“E kur robërit e Mi të pyesin ty për Mua, Unë jam afër, i përgjigjem lutjes kur lutësi më lutet, pra për të qenë ata drejt të udhëzuar, le të më përgjigjen ata Mua dhe le të më besojnë Mua.” (Kur’ani, El-Bekare:186).
Në këtë ajet, duket mjaft qartë se, Allahu e ka kushtëzuar udhëzimin e drejt, me lutjen drejtpërdrejt Atij dhe me të besuarit në Të. Po ashtu, në kaptinën ‘El Fatiha’, të cilën e këndojmë në çdo rekatë të secilit namaz i drejtohemi Allahut: “Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm te Ti kërkojmë ndihmë” (Kur’ani, El-Fatiha:4).
Le ta përfundojmë këtë diskutim me një thënie të Pejgamberit a.s., kur me një rast iu pati drejtuar Abdullah Ibni Abbasit r.a., duke i thënë:
“O djalosh, ja do t’i mësoj disa fjalë: Ruaju (mëkateve të) Allahut, Ai të ruan ty. Ruaju Allahut, Atë do ta gjesh në anën tënde. Kur kërkon diçka, kërko vetëm prej Allahut. Kur kërkon ndihmë, kërko vetëm prej Tij. Dije se sikur i gjithë populli të bashkohej për të të bërë ndonjë të mirë (dobi), nuk do të mund të bënte asgjë, përveç se një gjë që ta ka shkruar (caktuar) Allahu. Dhe sikur të bashkohej i gjithë populli për të të bërë ndonjë të keqe, nuk do të mund të bënin asgjë veç asaj që ta ka shkruar (caktuar) Allahu. Janë ngritur lapsat dhe janë tharë fletushkat”(55)


________________________________
35 Jusuf Kardavi, “Hallalli dhe harami në Islam”, Shkup, 1998. fq. 236.
36 El-Karinu - përcjellës: është shejtani që e shoqëron secilin njeri. Pejgamberi a.s. me një rast i pati thënë Aishes r.a. ”A të erdhi shejtani yt”? “A thua, vallë, a edhe unë kam shejtan”?- pyeti ajo. (P.a.s) Tha: “S’është askush prej jush pa shejtanin e vet”…” (sipas: Emin Behrami, “Perkthimi dhe komentimi i domethënies së El-Istiadhesë, el-besmelesë dhe i suretu’l fatihasë në gjuhën shqipe”, botimi i dytë, Prishtinë 2000, fq.23).
37 Sabri Bajgora “Pesë të fshehtat hyjnore”, në “Takvimi” - 1998, boton: Kryesia e Bashkësisë Islame të Kosovës në Prishtinë, fq. 5
38 Allahu i Madhëruar në Kur’an thotë: “Dhe mos thuaj kurrsesi për ndonjë çështje: Unë do ta bëj këtë nesër! Vetëm (nëse i shton): në dashtë Allahu…” (Kur’ani, El-Kehf:23- 24).
39 Shih: El-Fevzani “Tevhidi” op.cit. fq. 50-51
40 Jusuf Kardavi, “Hallalli...”, op.cit. Shkup, 1998. fq. 236.
41 Cituar sipas: Jusuf Kardavi, “Hallalli...”, op.cit. fq. 236.
42 Philips, “Bazat e tevhidit …” op.cit. fq. 75.
43 Musnedi i Imam Ahmedit, Kitabu: evvelu musnedil basrijjin, Babu:hadithu Imran bin Husajn, hadithi nr. 19149 (citim prej CD-së).
44 Suneni i Nesaiut, kitabu: tahrimud-demi, babu: el-hukmu fis-sihreti, nr.4011 (citim prej CD-së).
45 Musnedi i Imam Ahmedit, Kitabu:bakije musnedu’l-muketh-thirine, babu:bakijel musnedus- sabik, hadithi nr.9171 (citim prej CD-së).
46 Sahihul Buhari, Kitabut-tib-bi, Babu:Et-tijeretu, hadithi nr. 5313 (citim prej CD-së). Me fjalën ‘shpresëdhënëse’, është për qëllim, nëse dikush pyet për një send që i ka humbur, atij duhet thënë do ta gjesh inshallah, apo të sëmurit duhet thënë do të shërohesh inshallah, e kështu me radhë. Pra, përmbajtje pozitive e assesi negative.
47 Transmetim i Bezzarit me sened të mirë. (cituar sipas: Jusuf Kardavi, “Hallalli...”, op.cit. fq. 244)
48 Jusuf Kardavi, “Hallalli...”,op.cit. fq. 235.
49 Akad. Ekrem Murtezai “FJALOR…” op.cit. fq. 68.
50 Philips, “Bazat e tevhidit …” op.cit. fq. 43-44.
51 Interpretim nga: Philips, “Bazat e tevhidit …” op.cit. fq. 219-220.
52 Transmetohet se halifi i tretë pas Pejgamberit a.s., Osmani r.a. kur shihte ndonjë fëmijë të bukur thonte:”Nxijani vrimën e mjekrës së tij, që mos ta godet mësyshi” (Ahmed Ez- Zehrani, Abdul Mexhid Ez-Zahim, “Shërimi i të sëmurëve me Kur’an dhe Sunnet” pa vend dhe vit botimi, fq.48).
53 Pejgamberi a.s. ka thënë: ”Kush dezerton nga Feja Islame, mbyteni” Ahmed bin Alij bin Haxher El-Askalanij, “Fet’hu’l bari sherhu Sahihi’l Buhari” Mektebetu’d- dari’s-selam, botimi i parë 1421 h/2000 m, Rijad, ‘Kitabu istitabetil murted-dine vel muanidine’, kapitulli 2, hadithi nr.6922.
54 Alaud-din Ebi Bekr bin Mes’ud El-Kasanij El-Hanefij “Bedaiu’s-sanai’i”, darul fikri, botimi i parë, 1996/1417, Bejrut-Liban, vëll. IV, fq. 198-206.
55 Transmeton Termidhiu i cili ka thënë se hadithti është “hasenun sahihun”, “Sunenu’t- Termidhij”, Kitabus-sifetil Kijameti, Babu: minhu, nr. 2440 (prej CD-së)