Përpjekjet e restaurimit përfshijnë çmontimin dhe forcimin e pjesëve të minares së dytë të Bajazitit. Një aspekt i rëndësishëm i këtij procesi ishte heqja e pjesës dekorative të ballkonit (sherefe) të minares. Kjo u realizua për të vlerësuar strukturën bazë dhe për të kryer riparimet e nevojshme.
Faza e dytë e punimeve restauruese në Xhaminë e Madhe Aja Sofija ka nisur, duke u përqendruar në riparimet thelbësore të minares së Bajazitit. Projekti i gjerë i rikonstruksionit ka për qëllim ruajtjen e strukturës së xhamisë dhe sigurimin e qëndrueshmërisë së saj për brezat e ardhshëm.
Profesori i asociuar Ahmet Güleç, anëtar i komitetit shkencor që mbikëqyr punimet, shpjegoi: “Pjesa e ballkonit u hoq me kujdes dhe kemi zbuluar bërthamën e minares për inspektim. Zakonisht, minaret ndërtohen duke përdorur pykëza për të mbajtur integritetin strukturor, por në këtë rast vumë re një teknikë unike ndërtimi. Në vend të pykëzave tradicionale, këtu janë përdorur kapëse për të formuar unaza, duke eliminuar nevojën për pykëza.”
Ai shtoi se një nga sfidat kryesore të restaurimit ka qenë përdorimi i materialeve me bazë çimentoje në riparimet e mëparshme.
“Këto materiale kanë shkaktuar dëmtime të dukshme me kalimin e kohës. Janë hequr për të ndaluar përkeqësimin e mëtejshëm dhe tani po bëhen përforcimet e duhura.”
Përveç riparimit të minares, po kryhen punime të tjera restauruese në pjesët e jashtme të Aja Sofisë për të adresuar problemet strukturore të zbuluara gjatë analizave të detajuara. “Disa riparime të vogla në pjesët e brendshme tashmë janë përfunduar, përfshirë ato në sipërfaqet e mermerit dhe dysheme. Fokusimi aktual është në forcimin e strukturës për t’u siguruar që ndërtesa të përballojë lëkundjet sizmike,” tha Güleç.
Ai theksoi se përpjekjet e restaurimit bëhen me kujdes të madh për të ruajtur autenticitetin e strukturës historike: “Prioriteti ynë është të heqim materialet problematike që mund të dëmtojnë ndërtesën dhe t’i zëvendësojmë ato me materiale historikisht të sakta dhe të qëndrueshme.”
Një element i rëndësishëm i restaurimit është pastrimi i fasadës së ndërtesës.
“Ne kemi kryer analiza të llaçit dhe suvave të përdorura dhe po aplikojmë një proces të kontrolluar pastrimi për pjesët prej guri që kërkojnë mirëmbajtje. Pastrimi bëhet me presion të ulët për të shmangur dëmtimin e sipërfaqeve, ndërsa largojmë papastërtitë në mënyrë efektive,” shpjegoi Güleç.
Kjo fazë përfshin gjithashtu analiza të materialeve, si suva dhe gurë, për të përcaktuar metodat më të mira për ruajtjen e tyre.
Güleç theksoi rëndësinë e respektimit të integritetit historik të ndërtesës, duke thënë: “Ne po kryejmë analiza të detajuara bazuar në mostrat e llaçit për të kuptuar fazat e ndryshme të restaurimit që ka kaluar Aja Sofija.”
Një tjetër sfidë e rëndësishme është mbrojtja e Aja Sofisë nga kushtet atmosferike.
“Duke pasur parasysh erërat e forta dhe shirat e rrëmbyer, kemi marrë masa shtesë për të mbrojtur ndërtesën. Do të përdorim një suva të veçantë për pjesët e sipërme, e cila do të lejojë që struktura të ‘marrë frymë’ duke ofruar njëkohësisht mbrojtje afatgjatë nga moti,” përfundoi ai.