Natyra është një libër i hapur,
Germën e të cilit askush s’mund ta kuptojë,
Njëqind vjet studioj fijen e barit,
Natyrën e qenies së saj, prapë nuk do ta kuptosh.
- Ismail Safa -

Islami është i madh për nga gjërat e tij të zakonshme, të përditshme, për nga dashuria që e propagandon në mes prindërve dhe fëmijëve, në mes besimtarëve dhe të gjithë njerëzve, për nga drejtësia, toleranca, durimi, maturia. Këto tema, zaten janë edhe karakteristika e vërtetë e islamit. Mirëpo, Islami ka edhe temat e tij të mëdha që e bëjnë atë madhështor, e për njeriun është që të bëjë përpjekje të merret edhe me temat e tilla të mëdha. “Qëllimi kryesor i Kur’anit është të zgjojë tek njeriu vetëdijen më të lartë për raportet e tij të shumëfishta me Zotin dhe universin.”
Sipas Ismail Safa, të soditurit për fundin e gjithësisë paralizon mendimin njerëzor. Prandaj, nuk është për t’u habitur që Muhammed Ikballi tha se “kufirin e paskajshëm nuk duhet kërkuar në drejtim të yjeve, por në shpirtrorësinë dhe jetën e pakufishme kozmike”. Nëse qëllimi kryesor i Kur’anit është, e me siguri është, që të nxisë tek njeriu vetëdijen më të lartë për raportin e tij me Krijuesin e Universit dhe me Gjithësinë, atëherë është shumë lehtë të kuptojmë përse Pejgamberi i Islamit u nderua me dimensionet më të larta shpirtërore dhe përse me ngritje mbinatyrore iu ndriçua Rrugëtimi me të cilin e udhëzoi bashkësinë njerëzore. Mi’raxhi qe pamje e jashtëzakonshme për syrin e pejgamberit. I frymëzuar me fuqi të re për kumtesën e Kur’anit, Resuli nxiti edhe LUBB-in (mendjen) edhe KALB-in (zemrën) e njerëzimit që t’ia hapë Fjalës së All-llahut të gjitha rrjedhjet dhe zhvillimet e mundshme.
Elementet kryesore të frymës së Mi’raxhit janë zemra dhe mendja, përkatësisht dashuria dhe të kuptuarit. Ato Mi’raxhit i japin rëndësinë e vërtetë dhe domethënie largpamëse. Te Mi’raxhi i Pejgamberit, në mënyrë ideale janë fituar që të dy këta elemente dhe fuqishëm janë manifestuar aty. Dashuria e papërballueshme (ashku) ndaj All-llahut dhe shenjave të Tij e bartën atë drejtë qëllimit më madhështor, e të kuptuarit e shenjave të Zotit (li nurijehu min ajatina) i dhanë orientim të drejtë që të arrijë qëllimin e dëshiruar. Prandaj edhe Kur’ani në mënyrën më të zëshme thekson bashkëpunimin e ngushtë të zemrës dhe mendjes, përkatësisht dashurisë dhe të kuptuarit. Sepse nuk mjafton islamin vetëm ta duash, por atë duhet njohur dhe kuptuar dhe në fund porosinë e tij duhet jetësuar.
Prandaj, që ta shohim dritën e Mi’raxhit dhe që t’i dëgjojmë e kuptojmë porositë e tij, duhet të jemi me zemër dhe me shpirt në shtegun e Mi’raxhit, të cilin na e ndriçoi Kur’ani me fjalët:
“Qoftë lartësuar ai i cili e dërgoi robin e Vet natën prej Mesxhdi Haramit deri te Mesxhidi Aksa, rrethinën e të cilit e kemi bekuar, në mënyrë që t’i tregojmë disa nga shenjat tona” (El-Isra:1)
Ky udhëtim nate është një nga shenjat e All-llahut që hap zemrat për pamjet e mrekullueshme të kësaj jete dhe zbulon mundësitë e fshehura në natyrën e njeriut. Sepse njeriu në mënyra të ndryshme shquhet nga krijesat tjera dhe tek ai All-llahu ka vendosur këto sekrete të vlefshme.
Në këtë ajet është përmendur vetëm një pjesë e rrugës, d.m.th. udhëtimi i tij prej Mekkes deri në Jerusalem. Aty si qëllim është përmendur që All-llahu Pejgamberit të Vet deshi t’i tregojë disa nga shenjat e Tij. Kur’ani nuk përmend detaje tjera. Sipas sqarimeve të literaturës së hadithit, Pejgamberi fillimisht është dërguar në Jerusalem, ku në bashkësi me të dërguarit tjerë e ka falur namazin. Pastaj, është përcjell për në sferat më të larta, ku ka takuar disa nga Pejgamberët më të mëdhenj, derisa në fund arriti në vendin më të lartë të qiellit dhe qëndroi përpara vetë All-llahut (xh. sh.). Aty, përveç obligimeve të tjera të rëndësishme u përcaktua edhe falja e namazit pesë herë në ditë.
Për sa i përket këtij udhëtimi ka mendime të ndryshme. Disa thonë se ka qenë ëndërr, të tjerët mendojnë që Pejgmaberi ka qenë krejtësisht i zgjuar dhe këtë rrugë e ka kaluar me trupin e tij fizik, ndërsa një pjesë tjetër, përsëri mendojnë se ka qenë një lloj vizioni mistik.
Dilemat dhe debatet rreth mënyrës së udhëtimit të Pejgamberit (s) të Israsë dhe Mi’raxhit janë të panevojshme, e disa edhe të pakëndshme dhe joproduktive. Personalisht mendoj se ata që e kanë kuptuar Mi’raxhin dhe domethëniet e tij më të thella, ata të cilët e kanë kuptuar Mi’raxhin dhe esencën e tij shumëdimensionale, për ta çdo diskutim rreth mënyrës së tij është i pakuptimtë dhe i pavlerë. Sepse Mi’raxhi është një mrekulli që nuk mund ta përfshijmë të tërin me konceptet tona të kohës dhe hapësirës, sepse një pjesë e tij ndodh në një botë ku nuk funksionon koha dhe hapësira dhe ku zotërojnë dimensione tjera të panjohura për ne dhe të cilat janë simbol i realizimit shpirtëror në shkallën e qenieve. Si përgjigje në këtë pyetje, konsideroj se Xhelaludin Rumiu ka dhënë, nëse mund të themi, një lloj përkufizimi të Mi’raxhit duke thënë: Mi’raxhi – Ngritja - nuk është i ngjashëm me ngritjen e njeriut në hënë: jo, por është i ngjashëm me ngritjen prej kallamit të sheqerit në sheqer. Nuk është i ngjashëm me ngritjen e avullit kah qielli: jo, por është i ngjashëm me ngritjen e embrionit tek arsyeja”. Esencën dhe gjuhën e tillë universale dhe shumëdimensionale të Mi’raxhit e paraqet edhe Kur’ani me fjalët vijuese:
“Zemra nuk e mohoi atë çka e pa... Shikimin nuk ia ktheu e as e hutoi!... Pa mrekullitë më madhështore të Zotit të vet...” (En-Nexhm, 11,17)
Ndërsa Pejgamberi (s) atë gjendje e përshkruan me fjalët vijuese: “Ka qenë diku në mes ëndrrës dhe realitetit” (Buhariu)
Mi’raxhi i Pejgamberit (s) përbëhet prej tri pjesëve apo tri dimensioneve: pjesa tokësore apo gjysmëhorizontalja e parë e drejtuar nga e kaluara; pjesa qiellore apo dimensioni vertikal dhe pjesa e tretë – përsëri ajo tokësore apo gjysmëhorizontalja e dytë e kthyer nga e ardhmja.
E para tregon rëndësinë historike të Israsë në raport me të kaluarën dhe hulumtimin e saj; pjesa e dytë shënon rëndësinë historike në raport me kohën dhe gjendjen momentale dhe pjesa e tretë i jep kahe dhe orientim të ardhmes.
Me fjalë tjera pjesa e parë përbëhet në udhëtimin e Muhammedit (s) prej Mesxhidul- Haramit në Mekke deri te Mesxhidul-Aksa në Jerusalim. Kjo do të thotë se Mesxhidul- harami është vendi i zbritjes së Shpalljes së Ibrahimit dhe Ismailit (a.s.) Ndërsa Mesxhidul-Aksa është vendi i shpalljeve të Musaut dhe Isaut (a.s.). Muhammedi (s) si i dërguari i fundit, me misionin e tij dhe pranimin e Shpalljes nga All-llahu (xh. sh.), në mënyrën më të fuqishme bën lidhjen dhe bashkimin e atyre dy vendeve të shenjta të Islamit. Drita reflektuese e tyre më pas do të ndriçojë tërë botën, në mënyrë që të shihen shenjat që e lidhin qiellin me Tokën, që i tregojnë njeriut rrugën nga rrëshqitja deri te ngritja, nga indiferentizmi deri te zgjuarsia, nga hakmarrja deri te falja, nga shkatërrimi deri te shpëtimi.
Në këtë pikë do të ndahemi nga elementi i parë që përbën spektrin historik të ngjarjes në përgjithësi, sepse ky nuk është objekt i këtij shkrimi. Me theks të veçantë do të fokusohemi tek pjesa e dytë e Mi’raxhit dhe natyrisht duke potencuar mesazhin e dimensionit të tretë për të ardhmen e ummetit.
Ngjarja e Mi’raxhit ndodhi në momentet kur Pejgamberi (s) dhe muslimanët e parë përjetuan krizën më të madhe dhe çastet më të vështira dhe më dramatike në historinë e tyre. Përveç imanit dhe shpirtit të fuqishëm çdo gjë e kësaj bote u mungonte. Uria, persekutimet, torturat, tradhtitë, intrigat, keqtrajtimet dhe nënçmimi i muslimanëve ishin përditshmëria e Mekkës idolatorike. Mi’raxhi ngjalli shpresa të reja te muslimanët e shtypur e të nënçmuar. Me këtë ngjarje u hap një faqe dhe periudhë e re e Islamit.
Mi’raxhit i paraprijnë edhe disa ndodhi që e dëshpëruan në masë të madhe Pejgamberin (s). Fillimisht vdekja e bashkëshortes – Hatixhes – muslimaneja e parë, e cila që në fillim iu kushtua Islamit me tërë qenien dhe i dha Muhammedit (s) ndihmën më të madhe morale dhe materiale pikërisht atëherë kur kishte më shumë nevojë. Pastaj vdekja e axhës së tij Ebu Talibit, mbrojtësi më i sinqertë dhe më i madh i Pejgmaberit (s). Filloi viti i dëshpërimit dhe Pejgmaberi (s) shkoi në Taif duke shpresuar se atje do të gjejë gjuhë të përbashkët dhe do të ketë sukses në misionin e tij fisnik. Mirëpo, edhe atje, Fjalës së All-llahut nuk mundi t’i sigurojë zhvillim të lirë dhe publik. Taifasit nuk e pritën mirë. Përkundrazi e sulmuan me gur dhe e bën të dëshpërohej edhe më tepër. Ashtu në atë gjendje dëshpërimi dhe i përgjakur me sy nga qielli i ngriti duart lartë dhe tha:
O Zoti im, Ty të ankohem për dobësinë e paaftësinë time dhe për njerëzit që nuk më kuptojnë.“O Zot shpejtoje ngadhënjimin e së vërtetës ose thirre robin Tënd tek Vetja Jote, në botën tjetër më të mirë”.
Në ato çaste të jetës së tij, All-llahu (xh. sh.), një natë të qetë dhe të këndshme, e përgëzoi me Mi’raxhin. Kjo qe një përkrahje, një ndihmë, një shpërblim i madh për të dërguarin Muhammed (s). Vërtet kjo ishte një risi për të, e njëjtë me atë të shpellës Hira. U ngrit në sferat më të larta qiellore, kaloi kufijtë kohor dhe hapësinor të botës dhe arriti në mbretërinë shpirtërore të Zotit, ku përjetoi takimin me All-llahun dhe me harmoninë e kozmosit duke parë “mrekullitë më madhështore të Zotit të vet.”
Ngritja e Pejgmaberit (s) në qiell është e papërsëritshme në çdo pikëpamje. Edhe në nivelet më të larta të ngritjes, Muhammedi (s) mbeti i vetëdijshëm. Ai nuk e humbi vetëdijen madje edhe në praninë e tij të plotë me të Vërtetën Absolute. “Shikimin nuk i ktheu as e hutoi! Pa mrekullitë më madhështore të Zotit të vet” (Kur’an). Ky është ideali i humanitetit të përkryer në Islam. Kjo është shprehur shkëlqyeshëm me një shprehje letrare në vargjet persiane:
“Musai e humbi vetëdijen nga një fije e vogël e dritës së Vërtetës: Ti e shikon me buzëqeshje vetë substancën e së Vërtetës.”
Muhammedi (s) e përjetoi Mi’raxhin në gjendje të vetëdijes së plotë. U ngrit në shkallët më të larta shpirtërore dhe u shpërblye me afërsinë e All-llahut (xh. sh.) Kjo është shkalla më e lartë të cilën mund ta arrijë njeriu në këtë botë, e kjo dhunti u është dhënë vetëm disa Pejgamberëve më të zgjedhur të All-lllahut.
Edhe ne si njerëz të thjeshtë i kemi të hapura dyert dhe mundësitë e njohjes dhe të kuptuarit e arritjeve më të larta të niveleve të larta shpirtërore. Edhe ne kemi Mi’raxhin tonë në namaz, kur me tërë qenien tonë i dorëzohemi shkëlqimit të sexhdes, kur bindja jonë, dashuria jonë dhe përkushtimi ynë ndaj All-llahut të Dashur arrin bukuritë e shkëlqyeshme të shpirtit njerëzor.
Një poet thotë se “Muhammedi i ka marrë me vete edhe ata të cilët e kanë kuptuar Mi’raxhin, ndonëse nuk e kanë përvetësuar atë njohjen e thellë që shkrin vellot e misterit të “Fronit të Zotit”.
Muhammedi (s) në Mi’raxh “pa mrekullitë më madhështore të Zotit të vet”. All-llahu (xh. sh.) e përgëzoi të dashurin e Vet me satisfaksione të papërshkrueshme. Ia tregoi hapësirat më të mëdha të gjithësisë. Arriti në Sidretul-Munteha – në kufirin më të skajshëm të botës materiale. Sidren e kishte mbuluar drita e All-llahut dhe e kishin rrethuar melaqet. Aty pa strukturën e “shtatë qiejve”, bukuritë e xhennetit dhe tmerret e xhehennemit. Për ty sot s’ka fshehtësi o Pejgamber i dashur. I heq sot të gjitha vellot në mes Meje dhe teje dhe urdhëro shiko... Pejgamberi (s) i mahnitur dhe i frymëzuar me dritë hyjnore tha: “Et-Tehijatu...” Pas gjithë këtyre mrekullive dhe madhështive të pakapshme për mendjen e aq më pak të mundshme të shprehen e të përshkruhen, All-llahu (xh. sh) e bindi të dërguarin e Vet për perspektivat e Islamit. Një poet me emrin Abdu-l- Kuddus, duke e lavdëruar Muhammedin (s) dhe dashurinë e tij ndaj ummetit, me siguri ka pasur parasysh të gjitha këto dhunti të Mi’raxhit, kur i frymëzuar tha:
“Muhammedi Arab u ngjit në Qiellin më të lartë dhe u kthye. Betohem me Zotin, po të kisha shkuar atje, kurrë nuk do t’u kthehesha në Tokë”.
Muhammedi (s) të gjitha ato mrekullira i pa me shkëlqimin e shpirtit të tij të madh dhe me fuqinë e besimit në zemër, me fuqinë e imanit, me ndihmën e All-llahut (xh. sh.). Ai i pa ato, sepse All-llahu (xh. sh.) deshi t’ia tregojë dhe për këtë arsye e përgatiti atë që të tejkalojë çdo pengesë në këtë udhëtim nate të papërsëritshëm. Për këtë tregon Kur’ani në surën En-Nexhm:

Pasha yllin kur perëndon
Shoku juaj nuk është larguar nga rruga e drejtë, as nuk është i humbur.
Ai nuk flet me hamendje,
Ajo nuk është tjetër, vetëm se shpallje që po i zbret.
E mëson një engjëll me forcë të madhe
Mendjehollë, që u paraqit në formën e vet
Në horizontin më të lartë
Pastaj iu afrua dhe iu afrua shumë
Afër sa dy harqe apo më afër
Dhe i shpalli robit të vet atë çka i shpalli
Zemra nuk e mohoi atë çka e pa
A po polemizoni me të për atë që ka parë
Ai e ka parë edhe herën tjetër
Në Sidre-i- Munteha
Aty është vendbanim xhenneti
Kur Sidrën e mbuloi çka e mbuloi
Shikimin nuk ia ktheu e as e hutoi
Pa mrekullitë më madhështore të Zotit të vet.
(En-Nexhm: 1-18)

Kthimi i Muhammedit (s) nga Mi’raxhi
Çfarë është ajo mbretëri, nga e cila njeriu nuk dëshiron të kthehet? Cila është ajo mbretëri të cilën aq shumë e dëshiruan edhe Ademi e Hava, Musai dhe shumë pejgamberë tjerë, po edhe shumë njerëz të zakonshëm? Çfarë është ajo mbretëri për të cilën janë derdhur lot si lumi duke synuar arritjen e saj? Cila është ajo mbretëri për të cilën janë dhënë jetë të tëra njerëzish?
Në Bhagavad Gita qëndron se Zoti ka thënë:
“Mbretërinë time nuk e ndriçon as Dielli as Hëna, e as elektriciteti. Njëherë kush arrin atje kurrë nuk kthehet më në botën materiale”.
Mirëpo, Muhammedi (s) duke e kryer misionin e Mi’raxhit, duke e kryer atë udhëtim të shenjt e të madhëruar, kthehet në Tokë, midis njerëzve, sepse ai është shprehje e mëshirës së All-llahut për njerëzit, për mbarë njerëzimin dhe të gjithë botët.
Muhammedi (s) pra, përveç njohurive, frymëzimeve, ballafaqimeve dhe përvojave të fituara mi’raxhore, mori detyrë të madhe që të jetë shembull i përhershëm i luftëtarit të gjallë dhe të paluhatshëm për drejtësi, progres dhe përparim dhe që eho-ja e misionit të tij, thirrja e islamit, të mbetet beden i pathyeshëm kundër idhujtarisë, prapambeturisë, analfabetizmit dhe të gjitha llojeve të mashtrimeve derisa të ekzistojë jeta. Ai nuk e ndërmori udhëtimin e Mi’raxhit vetëm për veten e tij, veç përkundrazi, më shumë për hir të brezave islamik sikur edhe namazi i çdo personi nuk është qëllim në vetvete, por për shkak të sendërtimit të sistemit të lartë të moralit dhe dashurisë në shoqëri dhe bashkësi. Përveç kësaj, të gjitha ibadetet islame janë të orientuara drejt qëllimit të lartë të respektimit të ligjeve dhe dispozitave të Zotit, për shkak të paqes, rendit dhe lumturisë së përbashkët të të gjithë njerëzve.
Jo vetëm Mi’raxhin, por edhe çdo veprim dhe punë tjetër, Pejgamberi (s) e bëri jo për vete, por për ummetin, që ta shpëtojë njerëzimin.
Ai i bëri çdo gjë për ummetin e tij, sepse ai ishte Fjala e gjallë e Zotit. Muhammedi (s) nuk e shkatërron veten për mëkatet e tërë botës. Këtë për shkak se Fjala e gjallë e Zotit nuk është bërë Gjak dhe Trup, por Ligj dhe Rrugë e kthimit të serishëm te Zoti.
Prej Mi’raxhit kthehet në Tokë. Kthimi i tij është kreativ. Ai kthehet që të jetojë jo i vetmuar dhe i izoluar sikur mistiku, por që të vendoset në rrjedhën e kohës, me qëllim që t’i kontrollojë fuqitë e historisë dhe në këtë mënyrë të krijojë një botë të re të idealeve. Ai deshi që përvojën e tij fetare ta shohë të shndërruar në fuqi të gjallë universale. Ai u kthye prej qiellit me një energji që qe në gjendje të tronditë botën dhe e një natyre të tillë që ta transformojë plotësisht fisin njerëzor. Në këtë mënyrë kthimi i tij është një lloj eksperimenti praktik i vlerës së përvojës së tij fetare.
Sikur Pejgamberi i Zotit të mos ia dhuronte frytet e Mi’raxhit ardhmërisë më të mirë të brezave, atëherë edhe Mi’raxhi nuk do të kishte vlerë të vazhdueshme. Mi’raxhi qe dhe mbeti pishtar i përjetshëm i shpirtit religjioz musliman, në mënyrë të veçantë me imitacionin e tij besnik të pesë namazeve në ditë, që u përcaktuan pikërisht në kohën e Mi’raxhit dhe për të cilin Pejgamberi (s) tha se është Mi’raxhi i vogël i muslimanit. Të përkujtuarit e kësaj nate akoma vazhdon të jetë forcë frymëzuese dhe lëvizëse në Islam thotë një historian i krishterë për Mi’raxhin. Vetëm se ne duhet të jemi të aftë e të fuqishëm shpirtërisht që t’i kuptojmë drejtë vlerat e mëdha të Mi’raxhit dhe t’i shfrytëzojmë frytet e tij.
Gjithsesi shtrohet pyetja a është pjekur njerëzimi i sotëm që të kuptojë porosinë e Mi’raxhit, të atij udhëtimi prej Tokës në qiej ku janë fshehtësitë e lumturisë a të fatkeqësisë sonë, gëzimit a të hidhërimit tonë, shpëtimit apo shkatërrimit tonë. A është njerëzimi, në të vërtetë, i aftë të kuptojë që vlera më e madhe në Sidretu-l-munteha është ajo fshehtësia e cila na mëson se si të jemi miq, e jo armiq të njëri tjetrit, sepse për të gjithë ne, është Një dhe i Njëjti Krijues, sepse për të gjithë ne planeti i Tokës, është banim i përkohshëm, të cilin e kemi trashëguar në mënyrë të barabartë dhe në të cilin kemi të drejta dhe obligime të barabarta të jetojmë me dinjitet dhe njerëzishmëri, ku askush nuk ka monopol mbi jetën, dhe ku askush s’ka të drejtë të vrasë një tjetër njeri vetëm për shkak se refuzon t’i nënshtrohet si hyjni. Ja, pra, përse namazi është Mi’raxh i çdo muslimani dhe muslimaneje, që në atë udhëtimin e tij personal të përditshëm, të gjejë qetësi në shpirt dhe siguri në jetë, gjë që askush tjetër këtë s’mund të na dhurojë, përveç All-llahut të Lartësuar, i Cili mund të bëjë që zemra të mos e mohojë atë që e ka parë.
E zemra është duke parë mirë se njerëzimi nuk ka shpëtim, po e harroj Librin e Musait, dhe nëse bijtë e Israilit nuk e paranjohin udhëzimin e Musait, i cili i nxit që të heqin dorë nga mendjemadhësia dhe të pranojnë nënshtrimin ndaj urdhrave të Zotit, pastaj të heqin dorë nga hakmarrja e të pranojnë bashkëjetesën në paqe dhe në respektimin e ndërsjellë gjithënjerëzor.
Është e njohur që Mi’raxhi madhështor i Pejgamberit (s), moralisht i frymëzoi muslimanët e parë dhe ua ktheu frymën dhe optimizmin, që kishin filluar ta humbisnin pas terrorit të mushrikëve. Ndonëse në numër të vogël dhe nën terror, muslimanët Mi’raxhin e shikuan si shenjë të fitores përfundimtare dhe krijuan një bazë të fuqishme morale për përhapjen e Islamit. Rëndësia e Mi’raxhit është pikërisht në atë që kualitetin shpirtëror e paraqet si bazë për qëllimin madhështor. Mi’raxhi i dha kontribut të konsiderueshëm kualitetit shpirtëror të Islamit të ri. Prandaj, për përparimin e vazhdueshëm të Islamit, gjithnjë në mesin e muslimanëve duhet të dominojë fryma e Mi’raxhit e cila është kundër verbërisë shpirtërore, shurdhësisë shpirtërore dhe ngathtësisë shpirtërore.
Prandaj, të dashur lexues, që të kuptojmë Mi’raxhin duhet të posedojmë sy shpirtëror dhe të braktisim njëherë e përgjithmonë verbërinë shpirtërore. Verbëria shpirtërore në të vërtetë paraqet mungesën e dijes, vetëdijes dhe njohjes, në radhë të parë, paraqet mungesën e njohjes (të kuptuarit) së ligjeve të Zotit për jetën dhe zhvillimin e përparimin jetësor. Të marrët edhe atë që e shohin me sy të zakonshëm, e shikojnë në mënyrë të paarsyeshme, sipërfaqësisht, gabimisht apo mbrapsht – sikur ai i verbëri, i cili duke e mbajtur elefantin për bishti, këmbëngulësisht pohonte se elefanti i përngjan gjarprit. Këta janë ata për të cilët Kur’ani thotë se “kanë sy por nuk shohin.”
Për këtë arsye është i nevojshëm vullneti dhe zemra e shndritshme, mendja e iluminuar që të kuptojmë çfarë përjetoi Pejgamberi (s) në Mi’raxh. Që tek njeriu të nxitet vetëdija më e lartë për lidhjet e tij të shumëfishta me Zotin dhe kozmosin, ai patjetër duhet ta njohë dhe ta kryejë namazin dhe të jetë vazhdimisht në sexhde. “Bëj sexhde dhe afroju (Zotit tënd).” (Alek, 19).
Kështu, Pejgamberi (s) u kthye në Tokë që të edukojë shpirtin e njeriut dhe të shpëtojë gjininë njerëzore nga shkatërrimi i kësaj bote dhe dënimi i botës tjetër. Shpirti njerëzor me të gjitha atributet e tij është i pavdekshëm. Me çfarë atributesh dhe kualitetesh e edukojmë atë në këtë botë me të tilla atribute do të jetojë në amshueshmëri. Kush ka qenë i urtë dhe i mençur në këtë botë i tillë do të shfaqet edhe në botën e ardhshme, ndërsa injorantët dhe të marrët e kësaj bote do të jetojnë të tillë edhe në amshueshmëri. Këtë Kur’ani zëshëm e thekson dhe atë pikërisht në kaptinën e cila fillon me përshkrimin e Mi’raxhit, përkatësisht Israsë. “Kush ka qenë i verbër në këtë botë do të jetë i verbër edhe në atë botë dhe e ka humbur rrugën keq.” (El-Isra, 72)
Edhe pse Mi’raxhi është shumë larg si nga pikëpamja kohore ashtu edhe hapësinore, fryma e tij është vazhdimisht e gjallë dhe e pranishme, thënë më mirë, gjithnjë e më e pranishme te muslimanët. Praktikisht kjo do të thotë që muslimanët duhet përjetësisht të synojnë nga ngritja e vazhdueshme dhe nga përparimi i pareshtur në të gjitha fushat e jetës dhe që në ato raste të mos demoralizohen nga pengesat e ndryshme që mund t’ju paraqiten për t’i penguar në atë rrugë. Nuk duhet, pra të lejojnë t’i pengojë asgjë në rrugën e progresit e të përparimit. Kjo do të thotë se Mi’raxhi i Resulull-llahut (s) duhet të na stimulojë të kërkojmë forcë dhe fuqi nga burimi i pashtershëm nga i cili është furnizuar Muhammedi (s) në rastet më të vështira, duke ngadhënjyer mbi vështirësitë e përditshme jetësore dhe duke i zgjidhur problemet e vështira jetësore dhe njëkohësisht duke përballuar nga vetja vetëmohimin, durimin dhe sakrificat e fundit të mundshmërisë. E gjithë kjo me qëllim që ta ruajë dhe t’i dalë zot kauzës kryesore, që t’i sigurojë ekzistencë, zhvillim dhe përparim normal fesë sonë të lartë Islamit.
Pejgamberi u kthye nga Mi’raxhi duke bartur dhuratën e Zotit për besimtarët: Mi’raxhin e përditshëm, shpërblimin e shumëfishtë për veprat e mira dhe faljen e gjynaheve atyre që sinqerisht pendohen. Në këtë qëndron rëndësia e përjetshme e Mi’raxhit, si për Pejgamberin ashtu edhe për pjesëtarët e tij.
Prandaj, gjithnjë duhet t’i kthehemi kësaj teme duke evokuar përkujtime për Muhammedin (s), udhëtimin e tij të natës së Israsë dhe Mi’raxhit, për gostitë e tij shpirtërore nëpër të cilat kaloi Pejgamberi më i zgjedhur, e veçanërisht për porositë dhe mesazhet e atij udhëtimi, që na obligojnë të gjithë ne pjesëtarëve të tij sa të jetë jeta.



Literatura:
1. Abdulhalim Mahmud, Isra’ i Mi’raxh, Udhëtimi kozmik i Muhammedit (s), Sarjevë, 1995.
2. Eva de Vitray Meyrovitch, Anatologija sufiskih tekstova, fq. 75.
3. Dennis E. Clarc, Zivot i ucenje Isusa iz Nazareta Mesije, Duhoovna Stavrnost, Zagreb, 1986.
4. Glasnik, 7-8, 1974 Sarajevë.
5. Glasnik – VIS-a nr. 1, Sarajevë, 1989
6. Ibrahim Hodzic, O intelektualnom i primitivnom shavatnju vjere i vjerskih
propisa, Sarajevë, 1971.
7. Ismet Spahiq, Hutbe, Sarjevë, 2000.
8. Islamska misao, nr. 75/ 1985.
9. Ismet U. Sheibrahimoviq, Snagom vjere do savrsenstva duse, Sarajevë, 1984
10. Muhammed Ikball, Obnova vjerske misli u Islamu, Sarajevë, 1979
11. Mustafa Ceric, Vjera, narod i domovina, Sarajevë, 2002.
12. Novi Horizonti, nr. 38/ Zenica, 2002.
13. Preporod, Tekste të zgjedhura, 1970- 2000.
14. Prijevod Kur’ana sa tefsirom na bosnskom jeziku, knjiga 5, Munchen, 2001.
15. Reshid Hafizovic, Logos molitve od edena do es’hatona, Takvim, Sarajevë, 1985.
16. Shri Shrimad A.C. Bhktivedanta Sëami Prabhupada, Nauka o Samospoznaji, Lubljan, 1986.