Solidariteti konsiderohet parim thelbësor në Islam që nga koha e të Dërguarit a.s. në Mekë dhe para se të formohej shteti islam.
Ky parim u realizua në Medinë pasi u formua shteti Islam, duke caktuar një bilanc të posaçëm e të përcaktuar nga Zoti i Madhëruar, edhe atë duke filluar që nga viti i dytë hixhrij, gjegjësisht që nga formimi i shoqërisë së parë në Gadishullin Arabik, e edhe në mbarë historinë e botës, ku mbizotëronte bashkëpunimi, solidariteti dhe përgjegjësia.
Ky sistem dallohet nga sistemet bashkëkohore që kanë të bëjnë me mbrojtjen e shoqërisë. Po ashtu është vështirë të gjesh në shoqëri të tilla një garanci të tillë financiare. E gjithë ajo që sigurohet nga shteti, është produkt i tatimeve të mbledhura nga populli apo i sigurimeve të paguara nga rrogat e punëtorëve. Raportet e individëve në sistemin kapitalist dhe socialist mbështeten në obligime e detyrime të individëve ndaj shtetit dhe të shtetit ndaj individëve.
Shteti në përgjithësi kujdeset për ata të cilët nuk ndihmojnë në këto detyrime, p.sh., kujdesi ndaj fëmijëve që iu takojnë familjeve me të hyra të kufizuara, ndaj të moshuarve, ndaj të sëmurëve, të paaftëve për punë dhe ndaj të tjerëve që janë nën presione.
Edhe pse disa qeveri e kanë rregulluar bamirësinë e përgjithshme, duke caktuar ligj të posaçëm për to, p.sh., Anglia, tradicionalistët nuk e pranojnë një gjë të tillë, sepse e konsiderojnë si një lloj harxhimi dhe pengesë të progresit ekonomik, e për këtë shkak, nuk e pranojnë qëllimin e tillë të furnizimit të përgjithshëm.
Nëse bëjmë një krahasim, do të vërejmë se ekziston dallim i madh në mes legjislacionit islamik dhe atij pozitivist, posaçërisht në sferën ligjore. Sipas parimit të solidaritetit islamik, ai që meriton ndihmën e shtetit merr nga bilanci shtetëror si e drejtë e garantuar nga kushtetuta islame e jo ndihmë humanitare. Pra, Islami i detyron njerëzit që të paguajnë këtë të drejtë pa pasur pushtet të ndërhyjë në zvogëlimin apo zmadhimin e sasisë së zekatit, e as që ka të drejtë ta pengojë të mos ia japë atij që ka nevojë.
Kjo dallon nga ai që meriton ndihmën nëse i plotëson kushtet e bamirësisë. Edhe pse në fillim duket si ndihmë nga thesari i shtetit, në realitet kjo është diçka që merret nga rroga e punëtorëve dhe ai që merr rrogë nga thesari i shtetit bëhet pjesë e qendrës së kredisë, të cilën duhet ta lajë para gjyqeve.
Kush i plotëson kushtet për të marrë këtë ndihmë, nuk bën pjesë në qendrën e borxhlinjve, por jeton në një qendër ligjore të njohur e të papërcaktuar, pa e detyruar shtetin që të paguajë diçka për të. Pra, shteti është i lirë në caktimin e bilancit të tillë, në përkufizimin e sasisë dhe në caktimin e kohëzgjatjes së dhënies së ndihmës.
Të ardhurat e përhershme të solidaritetit
Solidariteti shoqëror në Islam ka të ardhura dhe atë falë parimit që shteti islamik obligohet të ndajë bilanc të pavarur duke nisur nga të ardhurat më të ulëta. Ky parim është obligim nga Zoti i Madhëruar dhe i dhënë në detaje nga ai që nuk flet nga qejfi. Shtetit nuk i lejohet të refuzojë e as ta falë këtë obligim, sepse ky parim i përket çështjes fetare të Sheriatit, është borxh që e ka caktuar Zoti i Madhëruar. Shteti e dënon me dënim financiar atë që nuk e realizon këtë obligim, e në këtë kontekst, Profeti a.s. thotë: “Në çdo gjedhe devesh që kullotin, një dele, në dyzet një deve trevjeçare dhe të mos dallohet deveja nga ajo që është për tu shitur. Kush nuk e jep, i merret. Në këtë gjë nuk ka asgjë për familjen e Muhammedit.”
Islami ka caktuar rregulla dhe parime për zekatin, si dhe i lejohet shtetit që t’u jep prej kësaj pasurie edhe kategorive që nuk janë të theksuar në Kur’anin Fisnik: “Allahu caktoi obligim që lëmosha (zekati etj.) t'ju takojnë vetëm: të varfërve (nevojtarëve), të ngratëve (që s'kanë fare), punonjësve (që e tubojnë), atyre që duhet përfituar zemrat (të dobëtëve në besim), e duhet dhënë edhe për lirim nga robëria, të mbyturve në borxhe, (luftëtarëve) në rrugën e Allahut dhe atij që ka mbetur në rrugë. Allahu e di gjendjen e robërve, punon sipas Urtësisë së Vet.” (Teube, 60)
Nuk duhet të përzihet haraçi me pasurinë e zekatit e sadakasë, sepse haraçin duhet ta paguajnë të gjithë myslimanët, ndërsa zekatin vetëm ata që i obligon Zoti i Madhëruar.
Në këtë mënyrë, një hulumtim i përbashkët i studimeve shoqërore të universiteteve të shteteve arabe kërkon që “zekati të ketë një administratë të posaçme dhe të ndarë nga shteti me bankat e veta dhe me punëtorë të vet që tubojnë pasurinë në fjalë.”
Në Kur’anin Fisnik theksohet kjo rrjedhë e posaçme në thesar të posaçëm për t’i përforcuar marrëdhëniet në mes individëve të shoqërisë. Pagesa nga zekati ju jepet të varfërve dhe skamnorëve, punëtorëve e borxhlinjve dhe atyre që nuk kanë të ardhura në jetë.
Ky është një argument i cili tregon se sa ndikim të madh ka pasur pasuria e tubuar nga zekati dhe sadakaja në sigurimin e jetës shoqërore gjatë papunësisë, gjatë problemeve për shkak të fesë, si dhe për të kryer nevojat e domosdoshme.
Financat e përgjithshme në kohën bashkëkohore e aplikojnë çështjen e tillë në këto drejtime, duke u mbështetur në përgjithësi në sigurimet shoqërore, në garancinë sociale e në format e ndryshme të bamirësisë.
Pra, garanci më e fuqishme e realizimit të solidaritetit shoqëror në Islam është zekati.
